Aphorismes et proverbes – Yiddish Pour Tous

Un grand merci à Ignacy Rener pour son aide grâce à son savoir sur excel.

Avec le module de recherche, vous avez la possibilité d'afficher les	proverbes suivant une thématique voulue.
	1.An oks hot a lange tsung un ken keyn shoyfer nit blozn. אַן אָקס האָט אַ לאַנגע צונג, און קען קײן שופֿר ניט בלאָזן. Un boeuf a une longue langue mais ne sait pas jouer du shofar.
	2.Orim un raykh, zeynen in keyver glaykh. אָרים און רײַך, זײנען אין קבר גלײַך Pauvres et riches sont à égalité dans la tombe.
	3.Yeder nar iz klug far zikh יעדער נאַר איז קלוג פֿאַר זיך Chaque imbécile se trouve intelligent
	4.Beser a lebediker hunt, vi a toyter leyb. בעסער אַ לעבעדיקער הונט, װי אַ טױטער לײב. Il vaut mieux un chien vivant qu'un lion mort.
	5.Az men zayet vint, vakst shturm. אַז מען זײַעט װינט, װאַקסט שטורם Quand on sème le vent, la tempête pousse (Qui sème le vent, récolte la tempête).
	6.Bay nakht, zeynen ale shof shvarts בײַ נאַכט, זײנען אַלע שאָף שװאַרץ La nuit, tous les moutons sont noirs.
	7.Der emes shvimt aroyf vi boyml oyfn vaser. דער אַמת שװימט אַרױף װי בױמל אױפֿן װאַסער La vérité remonte à la surface comme l'huile sur l'eau
	8.Az me veynt, veynt men aleyn. Az me lakht, lakht di gantse velt. אַז מ'װײנט, װײנט מען אַלײן אַז מ'לאַכט, לאַכט די גאַנצע װעלט מיט Quand on pleure, on pleure tout seul. Quand on rit, le monde entier rit avec nous.
	9.Me ken makhn dem kholem greser vi di nakht מע קען מאַכן דעם חלום גרעסער װי די נאַכט On peut rendre le rêve plus grand que la nuit.
	10.A geshankenem ferd, kukt men nit in di tseyn. אַ געשאַנקענעם פֿערד, קוקט מען ניט אין די צײן A cheval donné, on ne regarde pas les dents.
	11.Az men brit zikh op oyf heysn, blozt men oyf kaltn אַז מען בריט זיך אָפּ אױף הײסן, בלאָזט מען אױף קאַלטן Quand on se brûle avec du chaud, on souffle sur le froid.
	12.Az men trinkt zikh, khapt men zikh on a shtroy. אַז מען טרינקט זיך, כאַפּט מען זיך אָן אַ שטרױ Quand on se noie, on s'accroche à une brindille.
	13.Klap dos ayzn, kol zman es iz nokh heys קלאַפּ דאָס אײַזן כּל זמן עס איז נאָך הײס Bats le fer pendant qu'il est encore chaud
	14.Ale shusters geyen borves אַלע שוסטערס גײען באָרװעס Tous les cordonniers vont pieds nus.
	15.Az men zukht, gefint men. אַז מען זוכט, געפֿינט מען Quand on cherche, on trouve.
	16.S'iz beser a lokh in keshene, eyder a lokh in hartsn ס'איז בעסער אַ לאָך ין קעשענע, אײדער אַ לאָך ין האַרצן Il vaut mieux un trou dans la poche, qu'un trou dans le coeur.
	17.Oys di oygn, oys dem hartsn. אױס די אױגן, אױס דעם האַרצן Loin des yeux, loin du coeur.
	18.Kleyne kinder - kleyne tsores. Groyse kinder - groyse tsores. קלײנע קינדער - קלײנע צרות גרױסע קינדער - גרױסע צרות Petits enfants - petits soucis. Grands enfants - grands soucis.
	19.Alte libe javert nit. אַלטע ליבע זשאַװערט ניט Vieil amour ne rouille jamais.
	20.Dos epele falt nit vayt fun beymele. דאָס עפּעלע פֿאַלט ניט װײַט פֿון בײמעלע La petite pomme ne tombe pas loin du petit arbre.
	21.Di eyer viln zayn kliger vi di hiner. די עיער װילן זײַן קליגער װי די הינער Les oeufs veulent être plus malins que les poules.
	22.Az m'hot nit keyn kop darf men hobn fis. אַז ם'האָט ניט קעין קאָפּ, דאַרף מען האָבן פֿיס Quand on n'a pas de tête, il faut avoir des jambes.
	23.Az men leygt zikh mit hint, shtet men oyf mit fley. אַז מען לײגט זיך מיט הינט, שטעט מען אױף מיט פֿלײ Quand on se couche avec des chiens, on se réveille avec des puces.
	24.es iz nito keyn mayle on a khisorn עס איז ניטאָ קײן מעלה אָן אַ חסרון Il n'y a pas de qualité sans défaut.
	25.Aleyn iz afile in gan eydn oykh nit gut tsu zayn. אַלײן איז אפֿילו אין גן עדן אױך ניט גוט צו זײַן Même au Paradis, il n'est pas bon d'être seul.
	26.Az dos harts iz ful, geyen di oygn iber. אַז דאָס האַרץ איז פֿול, גײען די אױגן איבער Quand le coeur est plein, les yeux débordent.
	27.Es iz nito keyn royz on derner. עס איז ניטאָ קײן רױז אָן דערנער Il n'y a pas de rose sans épines.
	28.Az men tsit tsu shtark di strune, muz zi platsn אַז מען ציט צו שטאַרק די סטרונע, מוז זי פּלאַצן Quand on tire trop fort sur la corde, il faut qu'elle casse.
	29.Di feder iz shtarker vi der shverd די פֿעדער איז שטאַרקער װי דער שװערד La plume est plus forte que l'épée.
	30.Shtek nit dem kop tsum volf in moyl arayn! !שטעק ניט דעם קאָפּ צום װאָלף אין מױל אַרײַן Ne mets pas la tête dans la gueule du loup!
	31.S'iz beser dos ergste fun bestn vi dos beste fun ergstn. ס'איז בעסער דאָס ערגסטע פֿון בעסטן װי דאָס בעסטע פֿון ערגסטן Il vaut mieux le pire du meilleur que le meilleur du pire.
	32.Toyte makhn nisht keyn toesim. טױטע מאַכן נישט קײן טעותים Les morts ne font pas d'erreurs.
	33.Hunger iz a beyzer balebos. הונגער איז אַ בײזער באַלעבאָס La faim est un mauvais maître.
	34.Beser farlirn dem hut eyder dem kop בעסער פֿאַרלירן דעם הוט אײדער דעם קאָפּ Mieux vaut perdre son chapeau que sa tête.
	35.keyn lign tor men nit zogn, der emes kon men nit zogn. קײן ליגן טאָר מען ניט זאָגן, דער אמת קאָן מען ניט זאָגן Il est interdit de dire des mensonges et il est impossible de dire la vérité.
	36.sheynkeyt fargeyt un khokhme bashteyt שײנקײט פֿאַרגײט און חכמה באַשטײט La beauté s'enfuit, la sagesse demeure.
	37.tsvey oygn zeyen mer vi eyn oyg צװײ אױגן זײען מער װי אײן אױג Deux yeux voient mieux qu'un.
	38.vos men zayet, shnayt men. װאָס מען זײַעט, שנײַדט מען On récolte ce qu'on sème.
	39.Er filt zikh vi a fish in vaser. ער פֿילט זיך װי אַ פֿיש אין װאַסער Il se sent comme un poisson dans l'eau.
	40.Nit yederer oyf vemen hint biln iz a ganef ניט יעדערער אױף װעמען הינט בילן איז אַ גנב Ce n'est pas chacun sur qui aboient les chiens qui est un voleur.
	41.tsu borshtsh, darf men nit keyn tseyner צו באָרשטש דאַרף מען ניט קײן צײנער Pour le borsht, pas besoin de dents.
	42.a goldene shlisl efnt ale tirn אַ גאָלדענע שליסל עפֿנט אַלע טירן. Une clé d'or ouvre toutes les portes.
	43.az me ken nit ariber, muz men arunter אַז מע קען ניט אַריבער, מוז מען אַרונטער. Si on ne peut pas passer par-dessus, il faut passer par-dessous.
	44.Orem iz keyn shand, ober oykh keyn groyser koved. אָרעם איז קײן שאַנד, אָבער אױך קעין גרױסער כּבוד. Il n'est pas honteux d'être pauvre, mais ce n'est pas non plus un grand honneur.
	45.A harts filt a harts. אַ האַרץ פֿילט אַ האַרץ. Un coeur comprend un coeur.
	46.A gefalenem, tret men mit di fis. אַ געפֿאַלענעם טרעט מען מיט די פֿיס. Celui qui tombe se fait piétiner.
	47.Az der shteyn ligt oyf eyn ort, vert er oykh bavaksen mit groz אַז דער שטײן ליגט אױף אײן אָרט, װערט ער אױך באַװאַקסען מיט גראָז. Quand la pierre reste au même endroit, l'herbe finit par y pousser aussi.
	48.Az es iz do oyf fish, iz oykh do oyf fefer. אַז עס איז דאָ אױף פֿיש איז אױך דאָ אױף פֿעפֿער. Quand on a assez pour le poisson, on a assez pour le poivre aussi.
	49.Fun tsuzogn biz gebn iz a groyser mehalekh. פֿון צוזאָגן ביז געבן איז אַ גרױסער מהלך. Entre promettre et donner, la distance est grande.
	50.Hulye kaptsn, tsores kostn keyn gelt nit! הוליע קבצן, צרותּ קאָסטן קײן געלט ניט! Réjouis-toi miséreux, les soucis ne coûtent pas d'argent!
	51.Vos di erd dekt tsu, muz men fargesn. װאָס די ערד דעקט צו, מוז מען פֿאַרגעסן. Ce que la terre recouvre, il faut l'oublier.
	52.Ver es voynt in a glezerner hoyz, tor oyf keynem keyn shteyn nit varfn . װער עס װױנט אין אַ גלעזערנער הױז טאָר אױף קײנעם קײן שטײן ניט װאַרפֿן. Qui demeure dans une maison de verre, ne doit jeter la pierre à personne.
	53. - Ven iz men an alter mentsch? - Ven dos badoyrn farnemt dem plats fun di khaloymes - װען איז מען אַן אַלטער מענטש? - װען דאָס באַדױרן פֿאַרנעמט דעם פּלאַטץ פֿון די חלומות. - Quand est-on une personne âgée? - Quand les regrets prennent la place des rêves.
	54.Ver ken nisht fartrogn dos shlekhts, vet nisht derlebn dos guts. װער קען נישט פֿאַרטראָגן דאָס שלעכטס, װעט נישט דערלעבן דאָס גוטס Celui qui ne peut supporter le mal, ne vivra pas pour voir le bien.
	55.A halber emes iz a gantser lign. אַ האַלבער אַמת איז אַ גאַנצער ליגן. Une demi-vérité est un mensonge complet.
	55.Gegn narishkeyt iz got aleyn onmekhtik. געגן נאַרישקײט, איז גאָט אַלײן אָנמעכטיק Contre la bêtise, Dieu lui-même est impuissant.
	56.Ver git zol nit gedenken, un ver bakumt zol keyn mol nit fargesn. (Talmud) װער גיט זאָל ניט געדענקענ, און װער באַקומט זאָל קײנמאָל ניט פֿאַרגעסן (תּלמוד) Celui qui donne ne doit pas se souvenir, et celui qui reçoit ne jamais oublier. (Talmud)
	57.Zay nisht keyn khokhem in redn, zay a khokhem in ton. זאַי נישט קײן חכם אין רעדן, זאַי אַ חכם אין טאָן. Ne sois pas sage en paroles, sois sage en actes.
	58.Az m'hot gelt in der keshene, iz men a khokhem, a sheyner, un me zingt afile gut. אַז מ'האָט געלט אין דער קעשענע, איז מען אַ חכם, אַ שײנער, און מע זינגט אַפֿילו גוט. Quand on a de l'argent en poche, on est un sage, on est beau et même, on chante bien.
	59.Ver iz a khokhem? Der vos lernt fun yeder eynem. װער איז אַ חכם? דער װאָס לערנט פֿון יעדער אײנעם. Qui est un sage? Celui qui apprend de tout un chacun.
	60.A mame farshteyt vos a kind zogt nit. אַ מאַמע פֿאַרשטײט װאָס אַ קינד זאָגט ניט. Une mère comprend ce que l'enfant ne dit pas.
	61.Ikh hob gehat rakhmones far zikh vayl ikh hob nisht gehat keyn shikh... biz ikh hob bagegnt a mentsh vos hot nisht gehat keyn fis. איך האָב געהאַט ראַכמאָנעס פֿאַר זיך װײַל איך האָב נישט גאַהאַט קײן שיך ... ביז איך האָב באַגעגנט אַ מענטש װאָס האָט נישט געהאַט קײן פֿיס Je m'apitoyais sur moi-même parce que je n'avais pas de chaussures... jusqu'à ce que je rencontre un homme qui n'avait pas de pieds.
	62.Mamesh toyt zeynen nor di vos me hot fargesn. ממש טױט זײנען נאָר די װאָס מע האָט גאַרגעסן. Seuls ceux qu'on a oubliés, sont vraiment morts.
	63.Vi azoy a meydl, vos iz geven tsi narish tsu vern a snir, hot bavism tsu vern di mame funem klingstn eynikl in der velt iz eyne fun di greste retenishn in lebn. װי אַזױ אַ מײדל װאָס איז געװען צו נאַריש צו װערן אַ שניר, האָט באַװיזן צו װערן די מאַמע פֿונעם קליגסטן אײניקל אין דער װעלט, איז די גרעסטע רעטענישן אין לעבן. Comment une jeune femme, qui était trop sotte pour faire une bru, est parvenue à être la mère du petit-fils le plus intelligent du monde, est une des plus grandes énigmes de l'existence.
	64.Der gevir blozt zikh, un der oriman vert geshvoln. דער גביר באָזט זיך, און דער אָרימאַן װערט געשװאָלן. Le riche se gonfle et le pauvre devient enflé.
	65.Broyt un zalts tsu esn, abi dem emes nit fargesn. ברױט און זאַלץ צו עסן, אַבי דעם אמת ניט פֿאַרגעסן. Se nourrir de pain et de sel, mais ne pas oublier la vérité.
	66.Az es iz nito vos tsu zen, helfn nit keyn briln. אַז עס איז ניטאָ װאָס צו זען, העלפֿן ניט קײן ברילן. Quand il n'y a rien à voir, les lunettes ne sont d'aucun secours.
	67.Faran tsvey sortn mentshn: di vos kukn oyf zikh mit halb ofene oygn, un di vos makhn zey in gantsn tsu. פֿאַראַן צװײ סאָרטן מענטשן: די װאָס קוקן אױף זיך מיט האַלב אָפֿענע אױגן, און די װאָס מאַכן זײ אין גאַנצן צו. Il y a deux sortes de gens: ceux qui se regardent les yeux à moitié ouverts, et ceux qui les ferment complètement.
	68.Me ken nit zayn a gloybiker un dokh zayn an abergloybiker. מע קען ניט זײַן אַ גלױביקער און דאָך זײַן אַן אַבערגלױביקער. On peut ne pas être croyant mais être cependant superstitieux.
	69.Gut iz tsu hofn, shlekht iz tsu vartn. גוט איז צו האָפֿן, שלעכט איז צו װאַרטן. Espérer, c'est bien. Attendre, c'est mauvais.
	70.Der oylem iz nit keyn goylem דער עולם איז ניט קײן גולם. Le public n'est pas idiot.
	71.Me meg esn ober nit fresn! םע מעג עסן אָבער ניט פֿרעסן! On peut manger mais pas bouffer!
	72.A podeshve in honik gepregelt iz oykh zis אַ פּאָדעשװע אין האָניק געפּרעגלט איז אױך זיס Une semelle frite au miel est sucrée aussi.
	73.Es past im vi a khazir oyringlekh עס פּאַסט אים װי אַ חזיר אױרינגלעך Cela lui va comme des boucles d'oreilles à un cochon
	74.Ver es hot puter oyfn kop, tor oyf der zun nit geyn װער עס האָט פּוטער אױפֿן קאָפּ, טאָר אױף דער זון ניט גײן. Qui a du beurre sur la tête, ne doit pas marcher au soleil.
	75.Gegn narishkeyt iz got aleyn onmekhtik. געגן נאַרישקײט, איז גאָט אַלײן אָנמעכטיק. Contre la bêtise, Dieu lui-même est impuissant.
	76.Perl oyfn haldz, shteyner oyfn hartsn. פּערל אױפֿן האַלדז, שטײנער אױפֿן האַרצן. Perles au cou, pierres au coeur.
	77.Tates un mames hobn gleyzerne oygn. טאַטעס און מאַמעס האָבן גלײזערנע אױגן. Pères et mères ont yeux de verre. (c.a.d. ils sont aveugles aux défauts de leurs enfants)
	78.A foyler shloft zitsndik un arbet ligndik. אַ פֿױלער שלאָפֿט זיצנדיק און אַרבעט ליגנדיק Le fainéant dort assis et travaille couché.
	79.Oyf fayer zol men keyn boyml nit gisn אױף פֿײַער זאָל מען קײן בױמל ניט גיסן Il ne faut pas mettre de l'huile sur le feu
	80.Az men hot nit keyn finger, ken men keyn fayg nit vayzn. אַז מען האָט ניט קײן פֿינגער, קען מען קײן פֿײַג ניט װײַזן. Quand on n'a pas de doigts, on ne peut faire la figue.
	81.Az men hot nit vos tsu ferlirn, muz men alts probirn. אַז מען האָט ניט װאָס צו פֿערלירן, מוז מען אַלץ פּראָבירן. Quand on n'a rien à perdre, il faut tout essayer.
	82.Eyn alter fraynd iz beser vi naye tsvey. אײן אַלטער פֿרײַנד איז בעסער װי נײַע צװײ. Un vieil ami, c'est mieux que deux nouveaux.
	83.Vu me darf hobn tsuker, toyg nit keyn zalts. װו מע דאַרף האָבן צוקער, טאָיג ניט קײן זאַלץ. Là où l'on a besoin de sucre, le sel ne sert de rien.
	84.A tsig hot oykh a bord un iz fort nor a tsig. אַ ציג האָט אױך אַ באָרד, און איז פֿאָרט נאָר אַ ציג. Une chèvre aussi a une barbe, mais ça reste quand même une chèvre.
	85.Di oygn zenen greser vi dos moyl די אױגן זענען גרעסער װי דאָס מױל les yeux sont plus grands que la bouche
	86.Fir oygn zeyen mer vi tsvey. פֿיר אױגן זײען מער װי צװײ. Quatre yeux voient mieux que deux.
	87.Mit der tsayt, lernt men a ber oykh oys tantsn. מיט דער צײַט, לערנט מען אַ בער אױך אױס טאַנצן. Avec le temps, on apprend même à un ours à danser.
	88.Az men zayet indikes, vaksn naronim. אַז מען זײַעט אינדיקעס, װאַקסן נאַראָנים. Quand on sème des dindons, il pousse des imbéciles.
	89.Az men vil nisht alt vern, zol men zikh yungerheyt oyfhengen. אַז מען װיל נישט אַלט װערן, זאָל מען זיך יונגערהײט אױפֿהענגען. Si l'on ne veut pas devenir vieux, il faut se pendre quand on est jeune.
	90.Zi ken eynem aroysganvenen dos vaysl fun di oygn. זי קען אײנעם אַרױסגנבענען דאָס װײַסל פֿון די אױגן. Elle est capable de voler le blanc des yeux à quelqu'un.
	91.Orem iz keyn shand, (abi nisht smarkate). אָרעם איז קײן שאַנד, (אַבי נישט סמאַרקאַטע). Il n'y a pas de honte à être pauvre, (tant qu'on est pas morveux).
	92.Es iz nokh fun der bobe Lubke's tsaytn. עס איז נאָך פֿון דער באָבע לובקעס צײַטן. C'est de l'époque de grand-mère Lubke. (c'est une vieille histoire)
	93.Men derkent nokh di bakn, vi di tseyn knakn. מען דערקענט נאָך די באַקן, װי די צײן קנאַקן. On reconnait aux joues, comment les dents croquent.
	94.A beheyme blaybt a beheyme. אַ בּהמה בלײַבט אַ בּהמה. Un imbécile reste un imbécile
	95.A yung beymele beygt zikh, an alts brikht zikh. אַ יונג בײמעלע בײגט זיך, אַן אַלטס בריכט זיך. Un jeune arbre se plie, un vieil arbre se brise.
	96.Az men est oyf dem beygl, blaybt in keshene dos lokh. אַז מען עסט אױף דעם בײגל, בלײַבט אין קעשענע דאָס לאָך. Quand on mange tout le beigel, on n'a plus que le trou dans la poche.
	97.Az men ken nit baysn, zol men di tseyn nit vayzn. אַז מען קען ניט בײַסן, זאָל מען די צײן ניט װײַזן. Quand on ne peut pas mordre, il ne faut pas montrer les dents.
	98.Gib dir a bis in der tsung (eyder a lign tsu zogn). גיב דיר אַ ביס אין דער צונג (אײדער אַ ליגן צו זאָגן). Mords-toi la langue (plutôt que dire un mensonge).
	99.Vi men bet zikh, azoy shloft men. װי מען בעט זיך, אַזױ שלאָפֿט מען. Comme on fait son lit, on se couche.
	100.Reboyne sheloylem! Ikh bet dikh nor broyt tsu esn un bgodim tsu onton. A trunk bronfn vel ikh mir shoyn aleyn koyfn. רבונו של עולם! איך בעט דיך נאָר ברױט צו עסן און בגדים צו אָנטאָן. אַ טרונק בראָנפֿן װעל איך מיר שױן אַלײן קױפֿן. Maître de l'Univers! Je te demande seulement du pain pour me nourrir et des vêtements pour me vêtir. Un coup de vodka, je m'en payerai un moi-même.
	101.Beser tsen mol fregn eyder ein mol blondzhen בעסער צען מאָל פֿרעגן, אײדער אײן מאָל בלאָנדזען. Mieux vaut demander son chemin dix fois, que s'égarer une seule fois.
	102.Beser an erlekher patsh eyder a falsher kush. בעסער אַן ערלעכער פּאַטש אײדער אַ פֿאַלשער קוש. Mieux vaut une claque franche qu'un baiser hypocrite.
	103.Beser a miyes vayb far zikh, eyder a sheyn vayb far andere. בעסער אַ מאַוס װײַב פֿאַר זיך, אײדער אַ שײן װײַב פֿאַר אַנדערע. Mieux vaut femme laide pour soi, que femme belle pour les autres.
	104.Beser bay zikh krupnik, eyder bay yenem gebrotns. בעסער בײַ זיך קרופּניק, אײדער בײַ יענעם געבראָטנס. Mieux vaut soupe chez soi que rôti chez autrui.
	105.Beser gut un a bisl, eyder shlekht un a fule shisl. בעסער גוט און אַ ביסל, אײדער שלעכט און אַ פֿולע שיסל. Mieux vaut de bon, un peu, que de mauvais, pleine jatte.
	106.Fun dem ber in vald, zol men dos fel nit farkoyfn. פֿון דעם בער אין װאַלד, זאָל מען דאָס פֿעל ניט פֿאַרקױפֿן. De l'ours dans les bois, il ne faut point vendre la peau.
	107.A trunk bronfn varemt in vinter un kilt in zumer (a balegolish vertl) אַ טרונק בראָנפֿן װאַרעמט אין װינטער, און קילט אין זומער. (אַ בעל-עגלהש װערטל) Un petit coup de vodka réchauffe en hiver, et rafraichit en été. (dicton de charretier)
	108.Az es brent baym shokhn, bistu oykh in a sakone. אַז עס ברענט בײַם שכן, ביסטו אױך אין אַ סכנה. Quand il y a le feu chez le voisin, tu es en danger toi aussi.
	109.Gute pshures hernt men fun der vaytns. גוטע בשורות הערט מען פֿון דער װײַטנס. Les bonnes nouvelles s'entendent de loin.
	110.Itlikher far zikh un got far ale. איטליכער פֿאַר זיך און גאָט פֿאַר אַלע. Chacun pour soi et Dieu pour tous.
	111.Got krigt zikh mitn vayb. גאָט קריגט זיך מיטן װײַב. Le Bon Dieu se dispute avec sa femme.
	112.Deriber geyen di genz borves, un di katshkes in royte shikhlekh! דעריבער גײען די גענז באָרװעס, און די קאַטשקעס אין רױטע שיכלעך! C'est pourquoi les oies marchent pieds nus et les canards en souliers rouges!
	113.Umetum iz gut, un in der heym iz nokh beser. אומעטום איז גוט, און אין דער הײם איז נאָך בעסער. On est bien partout, et encore mieux à la maison.
	114.Gey pavolye, vestu gikher kumen. גײ פּאַװאָליע, װעסטו גיכער קומען! Va lentement, tu arriveras plus vite!
	115.Dort vu der melekh geyt tsu fus. דאָרט װו דער מלך גײט צו פֿוס. Là où le roi va à pied.
	116.A beyz gevisn is a shlang in hartsn. אַ בײז געװיסן איז אַ שלאַנג אין האַרצן. Une mauvaise conscience, c'est un serpent dans le coeur.
	117.Geshvind iz nor gut fley tsu khapn. געשװינד איז גוט נאָר פֿלײ צו כאַפּן. A toute vitesse, c'est bien seulement pour attraper les puces.
	118.Vey dem, vos er iz gerekht! װײ דעמ, װאָס ער איז גערעכט! Malheur à celui qui a raison!
	119. Fremde dayges nemen nit avek dem shlof. פֿרעמדע דאַגות נעמען ניט אַװעק דעם שלאָף. Les soucis d'autrui ne font pas perdre le sommeil.
	120.Zog nit "Hop!" biz du bist nit aribergeshprungen. זאָג ניט "האָפּ!", ביז דו ביסט ניט אַריבערגעשפּרונגען. Ne dit pas "Hop!", avant d'avoir sauté l'obstacle.
	121.Men muz zikh amol makhn dos harts fun shteyn. מען מוז זיך אַמאָל מאַכן דאָס האַרץ פֿון שטײן. Il faut parfois se faire un coeur de pierre.
	122.Der hut iz gut, nor der kop iz tsu kleyn. דער הוט איז גוט, נאָר דער קאָפּ איז צו קלײן. Le chapeau est bien, c'est la tête qui est trop petite.
	123.A hunt shikt men nit in yatke arayn. אַ הונט שיקט מען ניט אין יאַטקע אַרײַן. On n'envoie pas un chien chez le boucher.
	124.Az men zitst in der heym, tserayst men nit keyn shtivl. אַז מען זיצט אין דער הײם, צערײַסט מען ניט קײן שטיװל. Qui reste chez soi, ne déchire point ses bottes.
	125.Er hert di fley husn, un di vantsn nisn. ער הערט די פֿלײ הוסן, און די װאַנצן ניסן. Il entend tousser les puces et éternuer les punaises.
	126.Der vogn rut zikh op vinter, der shlitn rut zikh op zumer, dos ferd keyn mol nit. דער װאָגן רוט זיך אָפּ װינטער, דער שליטן רוט זיך אָפּ זומער, דאָס פֿערד, קײן מאָל ניט. La carriole se repose en hiver, le traineau se repose en été, le cheval, jamais.
	127.Umzist, trinkt men nor vaser. אומזיסט, טרינקט מען נאָר װאַסער. Pour rien, on ne boit que de l'eau.
	128.Az men hot nit keyn vesh, farshport men dos vashn. אַז מען האָט ניט קײן װעש, פֿאַרשפּאָרט מען דאָס װאַשן. Qui n'a point de linge, s'épargne la lessive.
	129.Az du zorgst nit far dir, ver zhe vet far dir zorgn? אַז דו זאָרגסט ניט פֿאַר דיר, װער-זשע װעט פֿאַר דיר זאָרגן? Si tu ne te soucies pas de toi, qui donc se souciera de toi?
	130.Vos du zest nit mit di oygn, farzukh nit mitn moyl! װאָס דו זעסט ניט מיט די אױגן, פֿאַרזוך ניט מיטן מױל! Ce que tu ne vois pas de tes yeux, ne le goûte pas de la bouche!
	131.Az men khapt, brit men zikh op di finger. אַז מען כאַפּט, בריט מען זיך אָפּ די פֿינגער. Quand on se précipite, on se brûle les doigts.
	132.A khazn on a kol, iz vi a shof on vol. אַ חזן אָן אַ קול, איז װי אַ שאָף אָן װאָל. Un chantre sans voix, c'est comme un mouton sans laine.
	133.A khisorn! Di kale iz tsu sheyn! אַ חסרון, די כּלה איז צו שײן! Dommage, la mariée est trop belle!
	134.Az men tantst oyf heyse koyln, brent in di piates. אַז מען טאַנצט אױף הײסע קױלן, ברענט אין די פּיאַטעס. Quand on danse sur des braises, on a les plantes de pieds qui brulent.
	135.Yeder tepl gefint zikh zayn shtertsl. יעדער טעפּל געפֿינט זיך זײַן שטערצל. Chaque pot se trouve son couvercle.
	136.Az men hot nit vos tsu ton, iz kakn oykh an arbet. אַז מען האָט ניט װאָס צו טאָן, איז קאַקן אױך אַן אַרבעט. Quand on n'a rien à faire, chier aussi est un travail.
	137.A toyber hot gehert, vi a shtumer hot dertseylt, az a blinder hot aleyn gezen, vi a krumer iz gelofn. אַ טױבער האָט געהערט, װי אַ שטומער האָט דערצײלט, אַז אַ בלינדער האָט אַלײן געזען, װי אַ קרומער איז געלאָפֿן. Un sourd a entendu qu'un muet a raconté qu'un aveugle avait vu de ses propres yeux, courir un cul-de-jatte.
	138.In a groyser taykh, khapt men groyse fish. אין אַ גרױסער טײַך, כאַפּט מען גרױסע פֿיש. Dans une grande rivière, on attrape des grands poissons.
	139.Az men trinkt a sakh mashke, bakumt men a groyer kop un a royte noz. אַז מען טרינקט אַ סך משקה, באַקומט מען אַ גרױער קאָפּ און אַ רױטע נאָז. Qui boit beaucoup, n' y gagne que tête grise et nez rouge.
	140.Tsibele-trern rirnt nit dos harts. ציבעלע-טרערן רירן ניט דאָס האַרץ. Les larmes de crocodile (lit: d'oignon) n'émeuvent pas le coeur.
	141.Yeder yid hot zikh zayn pekl. יעדער ייד האָט זיך זײַן פּעקל. Chaque Juif a son baluchon (de soucis).
	142.Ale yontoyvim veln botl vern, nor purim vet blaybn. אַלע יומ-טובים װעלן בטל װערן, נאָר פּורים װעט בלײַבן. Toutes les fêtes deviendront caduques mais Pourim restera.
	143.Vos nutst a yung mit shporn az er hot keyn ferd nit? װאָס נוצט אַ יונג מיט שפּאָרן, אַז ער האָט קײן פֿערד ניט? A quoi bon un gars avec des éperons, s'il n'a pas de cheval?
	144.Mit a lefl ken men dem yam nisht oysshepn. מיט אַ לעפֿל קען מען דעם ים נישט אױסשעפּן. On ne peut pas vider la mer avec une cuillère.
	145.Beser a mise late, eyder a sheynem lokh. בעסער אַ מיאוסע לאַטע, אײדער אַ שײנעם לאָך. Mieux vaut un vilain rapiéçage qu'un joli trou.
	146.Az men lakht in der fri, veynt men bay nakht. אַז מען לאַכט אין דער פֿרי, װײנט מען בײַ נאַכט. Quand on rit le matin, on pleure le soir.
	147.Ot azoy kokht men di lokshn! אָט אַזױ קאָכט מען די לאָקשן! C'est comme ça qu'il faut cuire les nouilles!
	148.A ligner muz hobn a gutn zikorn. אַ ליגנער מוז האָבן אַ גוטן זכּרון. Un menteur doit avoir une bonne mémoire.
	149.A lebn vi di zun mit der levone. אַ לעבן װי די זון מיט דער לבנה. Une vie comme le soleil avec la lune. (ils s'entendent comme chien et chat)
	150.Men lekt zikh derfun di finger. מען לעקט זיך דערפֿון די פֿינגער. On s'en lèche des doigts.
	151.Er lernt zikh oyf a fremder bord shern. ער לערנט זיך אױף אַ פֿרעמדער באָרד שערן. Il apprend à raser sur la barbe d'un autre.
	152.Bay a mame iz nito keyn mis kind. בײַ אַ מאַמע איז ניטאָ קײן מיאוס קינד. Un enfant n'est jamais laid aux yeux de sa mère.
	153.Az dos meydl ken nit tantsn, zogt zi di klezmorim kenen nit shpiln. אַז דאָס מײדל קען ניט טאַנצן, זאָגט זי די כּלי-זמרים קענען ניט שפּילן. Quand la fille ne sait pas danser, elle dit que les musiciens ne savent pas jouer.
	154.Az a moyd iz mis, hot zi faynt dem shpigl. אַז אַ מױד איז מיואס, האָט זי פֿײַנט דעם שפּיגל. Quand une fille est laide, elle déteste son miroir.
	155.Az men makht dos moyl nit oyf, flit keyn flig nit arayn. אַז מען מאַכט דאָס מױל ניט אױף, פֿליט קײן פֿליג ניט אַרײַן. Si l'on n'ouvre pas la bouche, il n'y entre pas de mouches.
	156.A muk ken oykh vey ton. אַ מוק קען אױך װײ טאָן. Un moustique peut faire mal aussi.
	157.Host moyre? Leg zikh in bet arayn! האָסט מורא? לעג זיך אין בעט אַרײַן! Tu as peur? Vas donc te coucher!
	158.Dayn mazl zol dir laykhtn, vi di levone in sof-khoydesh! דײַן מזל זאָל דיר לײַכטן, װי די לבנה אין סוף-חודש! Que la chance t'illumine comme la nouvelle lune!
	159.In a guter mazldike sho, mitn rekhnt fisl! אין אַ גוטער מזלדיקער שעה, מיטן רעכטן פֿיסל! Bonne chance, et du pied droit!
	160.Der mazldiker vert geboyrn mit a gildenem lefl in moyl. דער מזלדיקער װערט געבױרן מיט אַ גילדענעם לעפֿל ין מױל. Le chanceux nait avec une cuillère dorée dans la bouche.
	161.Az di mil hert oyf tsu moln, hert der milner oyf tsu tsoln. אַז די מיל הערט אױף צו מאָלן, הערט דער מילנער אױף צו צאָלן. Quand le moulin arrête de moudre, le meunier arrête de payer.
	162.Yeder eyner hot zikh zayn bergl mist far di tir. יעדער אײנער האָט זיך זײַן בערגל מיסט פֿאַר די טיר. Chacun a son tas de fumier devant sa porte.
	163.Az men darf hobn a melekh, iz a shvantz fun a retekh oykh a melekh. אַז מען דאַרף האָבן אַ מלך, איז אַ שװאַנץ פֿון אַ רעטעך אױך אַ מלך. Quand il faut un roi, même la queue d'un radis fait l'affaire.
	164.Iber dem hot got gegebn dem mentshn tsvey oyrn un eyn moyl: kedey er zol mer hern un veyniger redn. איבער דעם האָט גאָט געגעבן דעם מענטשן צװײ אױרן און אײן מױל: כּדי ער זאָל מער הערן און װײניגער רעדן. C'est pour ça que Dieu a donné à l'homme, deux oreilles et une bouche: pour qu'il écoute plus et parle moins.
	165.Der mentsh geyt in der finster, un veyst nit vos hinter zayne pleytses gefint zikh. דער מענטש גײט אין דער פֿינסטער, און װײסט ניט, װאָס הינטער זײַנע פּלײצעס געפֿינט זיך. L'homme avance dans le noir et ne sait pas ce qui se trouve dans son dos.
	166.Ven ale mentshn zoln tsien oyf eyn zayt, volt zikh di velt ibergekert. װען אַלע מענטשן זאָלן ציען אױף אײן זײַט, װאָלט זיך די װעלט איבערגעקערט. Si tous les hommes tiraient dans le même sens, le monde en serait transformé.
	167.Meshiakh vert nit in eyn nakht geboyrn. משיח װערט ניט אין אײן נאַכט געבױרן. Le Messie ne vient pas au monde en une nuit.
	168.Er loyft ir nokh, vi a ku dem kalb. ער לױפֿט יר נאָך, װי אַ קו דעם קאַלב. Il lui court après comme une vache après son veau.
	169.Di noz hot er zikh tseshlogn, un dem heng-laykhter fort nit derlangt. די נאָז האָט ער זיך צעשלאָגן, און דעם הענג-לײַכטער פֿאָרט ניט דערלאַנגט. Il s'est cogné le nez mais le lustre, il n'a quand même pas réussi à l'atteindre.
	170.Bay nakht zenen ale ki shvarts. בײַ נאַכט זענען אַלע קי שװאַרץ. La nuit toutes les vaches sont noires.
	171.Vos ken men fun an oks mer ferlangen, vi oksnfleysh? װאָס קען מען פֿון אַן אָקס מער פֿערלאַנגען, װי אָקסנפֿלײש? Qu'est-ce qu'on peut demander de plus à un boeuf, que de la viande de boeuf?
	172.Vos tut a nar? - Er mest in a reshete vaser. װאָס טוט אַ נאַר? - ער מעסט אין אַ רעשעטע װאַסער. Que fait un imbécile? - Il mesure l'eau avec une passoire.
	173.A nogid hot faynt koved, vi a kats smetene. אַ נגיד האָט פֿײַנט כּבוד, װי אַ קאַץ סמעטענע. Le riche déteste les honneurs, comme le chat déteste la crème.
	174.Di noyt sharft dem seykhl. די נױט שאַרפֿט דעם שׂכל. L'adversité aiguise l'esprit.
	175.Er shraybt "Noyekh" mit zibn grayzn. ער שרײַבט "נח" מיט זיבן גרײַזן. Il écrit "Noé" avec sept fautes.
	176.Oyf nesim tor men zikh nit farlozn. אױף נסים טאָר מען זיך ניט פֿאַרלאָזן. On ne doit pas compter sur des miracles.
	177. Ver es hot lib tsu nemen, hot faynt tsu gebn. װער עס האָט ליב צו נעמען, האָט פֿײַנט צו געבן. Qui aime prendre, n'aime pas donner.
	178.Mayn neshome iz oykh oyf dem barg sinai geshtanen. מײַן נשמה איז אױך אױף דעם באַרג סיני געשטאַנען. Mon âme était aussi au Mont Sinaï.
	179. A sod iz nor unter fir oygn (un unter fir oyern). אַ סוד איז נאָר אונטער פֿיר אױגן (און אונטער פֿיר אױערן). Un secret, c'est seulement entre quatre yeux (et entre quatre oreilles).
	180.Ven men fort, veyst men, ven men kumt tsurik veyst men nit. װען מען פֿאָרט, װײסט מען, װען מען קומט צוריק װײסט מען ניט. Quand on part, on le sait, quand on revient, on ne le sait pas.
	181. Men loyft, vi nokh matse-vaser. מען לױפֿט, װי נאָך מצה-װאַסער. On court, comme après l'eau pour la matza.
	182.Baym mishpet, muz men beyde tsodim oyshern. בײַם משפּט, מוז מען בײדע צדדים אױסהערן. Dans un procès, il faut écouter les deux parties.
	183.Yeder shtekn hot tsvey ekn. יעדער שטעקן האָט צװײ עקן. Chaque bâton a deux bouts.
	184.Vos klekt far a soldat a matse? װאָס קלעקט פֿאַר אַ סאָלדאַט אַ מצה? Est-ce que pour un soldat une matsa suffit?
	185.An eyzl derkent men on di lange oyern, un a nar on di lange tsung. אַ אײזל דערקענט מען אָן די לאַנגע אױערן, און אַ נאַר אָן די לאַנגע צונג. On reconnait un âne à la longueur de ses oreilles, et un sot à la longueur de sa langue.
	186.Fun an emer makht men nit keyn tseber. פֿון אַן עמער מאַכט מען ניט קײן צעבער. D'un seau on ne peut faire un baquet.
	187.Az men hot nekhtn gegesn, iz men haynt nit zat. אַז מען האָט נעכטן געגעסן, איז מען הײַנט ניט זאַט. Ce n'est pas parce qu'on a mangé hier, qu'on est rassasié aujourd'hui.
	188.Vos kumt aroys funem sheynem epele az es hot a veremdik hertsele? װאָס קומט אַרױס פֿונעם שײנעם עפּעלע, אַז עס האָט אַ װערמדיק הערצעלע? Que devient la jolie petite pomme, quand elle a le petit coeur véreux?
	189.Nito keyn amol. Nor haynt, un in haynt, ayngetuliet un brenendik vi inevenik a konvalye glekele, ale mesim vos mir hobn lib gehat. ניטאָ קײן אַמאָל. נאָר הײַנט, און אין האַינט, אײַנגעטוליעט און ברענענדיק װי אין אַ קאָנװאַליע גלעקעלע, אַלע מתים װאָס מיר האָבן ליב געהאַט. Il n'y a pas de passé. Il n'y a qu'aujourd'hui et, dans aujourd'hui, serrés et brûlants comme à l'intérieur d'une clochette de muguet, tous les morts que nous avons aimés.
	190.Es iz nishto keyn ergers, vi tseynveytik. עס איז נישטאָ קײן ערגערס, װי צײנװײטיק. Il n'y a rien de pire que le mal de dents.
	191.Di tsayt iz der bester dokter. די צײַט איז דער בעסטער דאָקטער. Le temps est le meilleur médecin.
	192.Ibergekumene tsores iz gut tsu dertseyln. איבערגעקומענע צרות איז גוט צו דערצײלן. Quand les ennuis sont finis, il est agréable de les raconter.
	193.Az men hot nit in kop, muz men hobn in di fis. אַז מען האָט ניט אין קאָפּ, מוז מען האָבן אין די פֿיס. Quand on n'a pas de tête, il faut avoir des jambes.
	194.Di kats hot lib fish, nor zi vil zikh di fis nit aynnetsn די קאַץ האָט ליב פֿיש, נאָר זי װיל זיך די פֿיס ניט אײַננעצן. Le chat aime le poisson, mais ne veut pas se mouiller les pattes.
	195.A karger ligt oyfn gelt, vi a hunt oyfn beyn. אַ קאַרגער ליגט אױפֿן געלט, װי אַ הונט אױפֿן בײן. L'avare est couché sur son argent, comme le chien sur son os.
	196.Fun dem grestn karp, ken men nor hobn eyn karpnkop. פֿון דעם גרעסטן קאַרפּ, קען מען נאָרהאָבן אײן קאַרפּנקאָפּ. Même avec la plus grosse des carpes, on n'a jamais qu'une tête de carpe.
	197.Kaptsonim bedarfn keyn shmira nit. קבצנים בעדאַרפֿן קײן שמירה ניט. Chez les fauchés, nul besoin de gardiennage.
	198.Khap nisht di lokshn far di fish! כאַפּ ניט די לאָקשן פֿאַר די פֿיש! Ne te jette pas sur les nouilles avant le poisson!
	199.Aleyn zikh tsu loybn past nit, ober es shat nit. אַלײן זיך צו לױבן פּאַסט ניט, אָבער עס שאַט ניט. Chanter ses propres louanges n'est pas élégant, mais ça ne fait pas de mal.
	200.Ikh hob dikh lib, nor fun der vaytns. איך האָב דיך ליב, נאָר פֿון דער װײַטנס. Je t'aime, mais de loin.
	201.Fun a laylekh ken men makhn a fatsheyle, ober nit fun a fatsheyle a laylekh. פֿון אַ לײַלעך קען מען מאַכן אַ פֿאַטשײלע, אָבער ניט פֿון אַ פֿאַטשײלע אַ לײַלעך. On peut faire un foulard avec un drap, mais pas un drap avec un foulard.
	202.Zey lebn vi di toybn, un raysn zikh arum vi di kets. זײ לעבן װי די טױבן, און רײַסן זיך אַרום װי די קעץ. Ils jouent les tourtereaux, et se battent comme chien et chat. (lit: ils vivent comme des tourtereaux, et se déchirent comme les chats)
	203.Der letster makht di tir tsu. דער לעצטער מאַכט די טיר צו. Le dernier ferme la porte.
	204.A guter mogn ken fil fartrogn. אַ גוטער מאָגן קען פֿיל פֿאַרטראָגן. Bon estomac supporte un tas.
	205.Nit azoy gikh makht zikh, vi es trakht zikh. ניט אַזױ גיך מאַכט זיך, װי עס טראַכט זיך. Plus vite dit que fait. (ça ne se fait pas aussi vite que cela se pense)
	206.Az an alter man nemt a yung vayb, vert der man yung un dos vayb alt. אַז אַן אַלטער מאַן נעמט אַ יונג װײַב, װערט דער מאַן יונג און דאָס װײַב אַלט. Quand un vieil homme prend une jeune épouse, l'homme rajeunit et l'épouse vieillit.
	207.Tsvishn man un vayb, iz nor got a shoyfet. צװישן מאַן און װײַב, איז נאָר גאָט אַ שופֿט. Entre mari et femme, Dieu seul est juge.
	208.Az men makht dos moyl nit oyf, flit keyn flig nit arayn. אַז מען מאַכט דאָס מױל ניט אױף, פֿליט קײן פֿליג ניט אַרײַן. Quand on n'ouvre pas la bouche, il n'y entre pas de mouche.
	209.Er hot moyre, di hant in kalt vaser arayntsulegn. ער האָט מוראַ, די האַנט אין קאַלט װאַסער אַרײַנצולעגן. Il a peur de tremper la main dans l'eau froide.
	210.Meshane mokem, meshane mazl - amol tsum gutn, amol tsum shli-mazl. משנה מקום, משנה מזל - אַמאָל צום גוטן, אַמאָל צום שלים-מזל. On change d'endroit, on change de chance - parfois pour le mieux, parfois pour le pire.
	211.In a guter mazldiker sho, mitn rekhtn fisl! אין אַ גוטער מזלדיקער שעה, מיטן רעכטן פֿיסל! Pour que ce soit un moment de chance, avec le pied droit! (formule traditionnelle de voeux aux jeunes mariés sous la khupah)
	212.Vu men darf hobn moyekh, helft nit keyn koyekh. װו מען דאַרף האָבן מח, העפֿט ניט קײן כּח. Là où il faut de l'intelligence, la force n'apporte rien.
	213.Di shverste melokhe, iz leydik tsu geyen. די שװערסטע מלאַכה איז, לײדיק צו גײען. Le métier le plus difficile, c'est l'oisiveté.
	214.Az men darf hobn a melekh, iz a korik oykh a melekh. אַז מען דאַרף האָבן אַ מלך, איז אַ קאָריק אױך אַ מלך. S'il faut absolument un roi, un bouchon fera l'affaire.
	215.Hobn mir nit gevolt esn mon in der midber, muzn mir atsind esn tsibeles. האָבן מיר ניט געװאָלט עסן מן אין דער מדבר, מוזן מיר אַצינד עסן ציבעלעס. Puisque nous n'avons pas voulu manger la manne dans le désert, il nous faut maintenant manger des oignons.
	216.Vos der mentsh tut zikh aleyn, voltn im keyn tsen sonim nit geton. װאָס דער מענטש טוט זיך אַלײן, װאָלטן אים קײן צען שׂונאים ניט געטאָן. Ce que l'homme se fait à lui-même, dix ennemis ne lui feraient pas.
	217. Ikh bin dir moykhl dayn honik, un vil nit dayn bis. איך בין דיר מוחל דײַן האָניק, און װיל ניט דײַן ביס. Je te fais grâce de ton miel, et ne veux pas de ta morsure.
	218.Nit dos iz di rekhte muter vos hot geboyrn, nor di vos hot dertsoygn. ניט דאָס איז די רעכטע מוטער װאָס האָט געבױרן, נאָר די װאָס האָט דערצױגן. La véritable mère n'est pas celle qui a donné naissance mais celle qui a élevé.
	219.Kleyne meydlekh tseraysn di shertsn, groyse meydlekh tseraysn di hertsn. קלײנע מײדלעך צערײַסן די שערצן, גרױסע מײדלעך צערײַסן די הערצן. Les petites filles déchirent les tabliers, les grandes filles déchirent les coeurs.
	220.Beser mazl a kvint, eyder gold a funt. בעסער מזל אַ קװינט, אײדער גאָלד אַ פֿונט. Mieux vaut deux grammes de chance, qu'une livre d'or.
	221.Az men hot di matbeye, hot men di deye. אַז מען האָט די מטבע, האָט מען די דעה. Qui paye commande. (lit: quand on a la monnaie, on a la parole)
	222.Ale teg a mayl, ale sho a kretshme. אַלע טעג אַ מײַל, אַלע שעה אַ קרעטשמע. Un kilomètre par jour, un bistrot à l'heure.
	223.Az der milner shlogt zikh mitn koymen-kerer, vert der milner shvarts un der koymen-kerer vays. אַז דער מילנער שלאָגט זיך מיטן קױמען-קערער, װערט דער מילנער שװאַרץ און דער קױמען-קערער װײַס. Quand le meunier se bat avec le ramoneur, le meunier devient noir et le ramoneur blanc.
	224.Frier zenen di malokhim arumgegangen oyf der erd, haynt zenen zey afile in himl nit do. פֿריער זענען די מלאכים אַרומגעגאַנגען אױף דער ערד, הײַנט זענען זײ אפֿילו אין הימל ניט דאָ. Autrefois les anges se promenaient sur la terre, aujourd'hui ils ne sont même plus dans le ciel.
	225.Der malekhamoves hot a sakh oygn. דער מלאַך-המװת האָט אַ סך אױגן. L'Ange de la Mort a beaucoup d'yeux.
	226.Nit di melokhe shendt dem mentshn, nor der mentsh shendt di melokhe. ניט די מלאַכה שענדט דעם מענטשן, נאָר דער מענטש שענדט די מלאַכה. Ce n'est pas le métier qui déshonore l'homme, c'est l'homme qui déshonore le métier.
	227.Gold un zilber lozt men shteyn, az der eybershter heyst tsu zikh geyn. גאלד און זילבער לאזט מען שטיין, אז דער אייבערשטער הייסט צו זיך גיין. Or ni argent ne vont au ciel Quand le Très-Haut vous rappelle.
	228.A prits hot in zinen ferd un hint, A yid hot in zinen vayb und kind. א פריץ האט אין זינען פערד און הינט, א ייד האט אין זינען ווייב און קינד. Un prince pense à chiens et chevaux, Un Juif pense à femme et enfant.
	229.Es dakht zikh, Az bay yenem lakht zikh, Kumt tsu der tir Erger vi bay mir. עס דאכט זיך, אז ביי יענעם לאכט זיך, קומסט צו דער טיר ערגער ווי ביי מיר On s'imagine que chez les autres tout sourit. Arrivé à leur porte c'est pire que chez soi.
	230.Vi men yungerheyt zikh halt Azoy vert men alt. ווי מען יונגערהייט זיך האלט, אזוי ווערט מען אלט. Comme on se conduit dans sa jeunesse, Ainsi devient-on dans sa vieillesse.
	231.Umzist, krigt men nor mist. אומזיסט, קריגט מען נאר מיסט. A prix gratuit, on ne trouve que des ordures.
	232.Der oreman dint, der raykher fardint. דער ארעמאן דינט, דער רייכער פארדינט. Au pauvre le service, Au riche le bénéfice.
	233.Fil shmeykhl un veynik seykhl פיל שמייכל און ווייניק שכל. Beaucoup de sourires et peu d'esprit
	234.Di zun sheynt glaykh oyf orem un raykh. די זון שיינט גלייך אויף ארעם און רייך. Le soleil brille autant pour les pauvres que pour les riches.
	235.Mit di yorn vern shvakher di tseyn un der zikorn. מיט די יארן ווערן שוואכער די ציין און דער זכרון. Avec les ans, s'affaiblissent les dents et la mémoire.
	236.Kukt oyfn meydl, un nit oyfn kleydl. קוקט אויפֿן מיילד און ניט אויפֿן קליידל. C'est la fille qu'il faut regarder et non sa tenue.
	237.Men tor nisht farlangen vos men ken nisht derlangen. מען טאר נישט פארלאנגען וואס מען קען נישט דערלאנגען. Il ne faut pas désirer ce qu'on ne peut pas obtenir.
	238.Vos yarshenen yidn? - Tsores un meridn. וואס ירשענען יידן ?- צרות און מערידן. De quoi hérite un Juif? - De soucis et d'hémorroïdes.
	239.Der mentsh zindikt, un der hon vert di kapore. דער מענטש זינדיקט, און דער האָן װערט די כּפּרה. C'est l'homme qui commet les péchés, et c'est le coq qui les expie.
	240.Es iz nito keyn tsvey glaykhe mentshn, un keyn tsvey glaykhe dayes. עס איז ניטאָ קײן צװײ גלײַכע מענטשן, און קײן צװײ גלײַכע דעות. Il n'y a pas deux personnes identiques, et pas deux opinions identiques.
	241. Far mentshn muz men zikh gikher farentfern vi far got aleyn. פֿאַר מענשן מוז מען זיך גיכער פֿאַרענטפֿערן װי פֿאַר גאָט אַלײן. Il est plus urgent de se faire pardonner par les hommes que par Dieu lui-même.
	242.A mitsve, fun a khazir a hor oystsuraysn. אַ מיצוה, פֿון אַ חזיר אַ האָר אױסצורײַסן. C'est une bonne action, d'arracher un poil à un cochon.
	243.Der meshores iz azoy vi der har. דער משרת איז אַזױ װי דער האַר. Tel maître, tel valet.
	244.Mir muzn zikh tsupasn tsu der velt, nit di velt tsu unz. מיר מוזן זיך צופּאַסן צו דער װעלט, ניט די װעלט צו אונז. Nous devons nous adapter au monde, pas le monde à nous.
	245.Far gute nekht hot men shlekhte teg. פֿאַר גוטע נעכט האָט מען שלעכטע טעג. Pour les nuits de plaisir, les jours de déplaisir.
	246.A nar vakst on regn. אַ נאַר װאַקסט אָן רעגן. Pour faire pousser les imbéciles, nul besoin d'arroser. (lit: un imbécile pousse sans pluie)
	247.Men nart nit yenem, nor zikh aleyn. מען נאַרט ניט יענעם, נאָר זיך אַלײן. Ce n'est pas l'autre qu'on trompe, mais soi-même.
	248.Nor getrakht iz nokh gornisht gemakht. נאר געטראכט איז נאך גארנישט געמאכט. Juste penser, c'est encore loin de réaliser.
	249.Az di kats vasht zikh, veln zayn gest. אז די קאץ וואשט זיך, וועלן זיין געסט. Si le chat fait sa toilette, c'est qu'on attend des invités.
	250.Az men shpilt zikh mit a kats, muz men far lib nemen ir krats. אז מע שפילט זיך מיט א קאץ , מוז מען פאר ליב נעמען איר קראץ. Quand on veut jouer avec un chat, il faut accepter qu'il vous griffe.
	251.Az s'iz trukn in halts un in shtivl iz nas, ken men nit aroysgeyn in gas. אז ס׳איז טרוקן אין האלדז און אין שטיוול איז נאס, קען מען ניט ארויסגיין אין גאס. Quand on a le gosier sec et les bottes trempées, ce n'est pas le moment d'aller se promener.
	252.Kert men zikh aher, treft men a ber. Kert men zikh ahin, Git a shtokh a byin. קערט מען זיך אהער, טרעפט מען א בער; קערט מען זיך אהין, גיט א שטאך א בין. S'en va-t-on par-ci, c'est l'ours que voici. S'en va-t-on par là, L'abeille piquera.
	253.In di groye hor, derkent men di yor. אין די גרויע האר דערקענט מען די יאר. On reconnait l'âge au cheveux gris.
	254.Kol-zman a mentsch hot nokh di oygn ofn, zol er nokh hofn. כל-זמן דער מענטש האט נאך די אויגן אפן,זאל ער נאך האפן. Tant qu'il y a de la vie, il y a de l'espoir. (lit: tant qu'un homme a encore les yeux ouverts, qu'il espère encore)
	255.Vilst nit hern, her nit, ober dem andern shter nit. ווילסט ניט הערן, הער ניט, אבער דעם אנדערן שטער ניט. Tu ne veux pas écouter, n'écoute pas, mais ne dérange pas les autres.
	256.der mentsh zol nit zorgn, vos es vet zayn morgn, zol er beser farrekhtn, vos er hot kalye gemakht nekhtn. דער מענטש זאל ניט זארגן , וואס עס וועט זיין מארגן, זאל ער בעסער פאררעכטן, וואס ער האט קאליע געמאכט מעכטן. Les gens ne devraient pas se soucier de ce qui arrivera le lendemain, mais plutôt de réparer ce qu'ils ont abîmé la veille.
	257.A kats oder an indik, abi an of oyf shabes. א קאץ אדער אן אינדיק , אבי אן עוף אויף שבת. Chat ou dinde, pourvu qu'on ait une volaille pour le shabbat.
	258.Dem nogid's narishkeyt gilt mer vi dem orem-man's khokhme. דעם נגיד'ס נאַרישקײט גילט מער װי דעם אָרעמ-מאַנ'ס חכמה. La sottise du riche est plus prisée que la sagesse du pauvre.
	259.A nedove iz a krats, a gmiles-khesed iz a shats. אַ נדבה איז אַ קראַץ, אַ גמילות חסד איז אַ שאַץ. Une aumône, c'est une égratignure, un prêt sans intérêt, c'est un trésor.
	260.Az men halt zikh tsu niderik, tret yener oyfn kop. אַז מען האַלט זיך צו נידעריק, טרעט יענער אױפֿן קאָפּ. Quand on s'abaisse trop, on se fait marcher sur la tête.
	261.Az a nar varft a shteyn in brunen arayn, kenen im tsen kluge nisht aroysnemen. אַז אַ נאַר װאַרפֿט אַ שטײן אין ברונען אַרײַן, קענען אים צען קלוגע נישט אַרױסנעמען. Quand un imbécile jette une pierre dans un puit, dix savants ne parviennent pas à l'en retirer.
	262.Az a narishkeyt gerot afile amol, iz es fort a narishkeyt. אַז אַ נאַרישקײט געראָט אַפֿילו אַמאָל, איז עס פֿאָרט אַ נאַרישקײט. Même si une idée stupide marche parfois, ça reste une idée stupide.
	263.Vos men nemt zikh nit aleyn, dos hot men nit, un az men nemt zikh aleyn, shlogt men iber di hent. װאָס מען נעמט זיך ניט אַלײן, דאָס האָט מען ניט, און אַז מען נעמט זיך אַלײן, שלאָגט מען איבער די הענט. Ce que l'on ne prend pas soi-même, on ne l'a pas, et quand on prend soi-même, on se fait taper sur les doigts.
	264.Di nekeyve hot di yesorim, un der man makht dem bris. די נקבה האָט די יסורים, און דער מאַן מאַכט דעם ברית. C'est la femme qui a les douleurs, et c'est le mari qui célèbre la circoncision.
	265.Hot yener di neshome, hob ikh dos gelt. האָט יענער די נשמה, האָב איך דאָס געלט. Les autres ont une bonne âme mais moi j'ai l'argent.
	266.Az der sof iz gut, iz ales gut. אַז דער סוף איז גוט, איז אַלעס גוט. Tout est bien qui finit bien.
	267.Gute skhoyre loybt zikh aleyn. גוטע סחורה לױבט זיך אַלײן. La bonne marchandise se vante toute seule.
	268.Mayn neshome iz oykh oyf dem barg sinai geshtanen. מײַן נשמה איז אױך אױף דעם באַרג סיני געשטאַנען. Mon âme aussi était sur le mont Sinai.
	269.Az men hot nit keyn sus, muz men geyn tsu fus. אַז מען האָט ניט קײן סוס, מוז מען גײן צו פֿוס. Quand on n'a pas de cheval, ,il faut marcher à pied.
	270.Az men est, tor men nisht redn. אַז מען עסט, טאָר מען נישט רעדן. Il ne faut pas parler en mangeant.
	271.Es nit lokshn far shabes. עס ניט לאָקשן פֿאַר שבת Ne mange pas de nouilles avant le shabbat.
	272. Er hit es op, vi di heybam dos kind. ער היט עס אָפּ, װי די הײבאַם דאָס קינד. Il en prend soin comme la sage-femme du bébé
	273.Opvashn ken men nor dem guf, ober nisht di neshome. אָפּװאַשן קען מען נאָר דעם גוף, אָבער נישט די נשמה. On peut nettoyer la saleté du corps mais pas celle de l'âme.
	274. In di oygn ken men araynkukn, ober nisht in harts. אין די אױגן קען מען אַרײַנקוקן, אָבער נישט אין האַרץ. On peut voir au fond des yeux, mais pas au fond du coeur.
	275.Er zet oys vi a hon nokh tashmesh. ער זעט אױס װי אַ האָן נאָך תּשמיש. Il a l'air d'un coq qui vient de couvrir une poule.
	276.Pikuekh nefesh iz doykhe shabes. פּיקוח-נפֿש איז דוחה שבת. Sauver une vie passe avant le respect du shabbat.
	277.In Pintshev togt es. אין פּינטשעװ טאָגט עס. A Pintshev, il fait déjà jour.
	278.Pinto iz raykh geven, un iz geshtorbn an evion. פּינטאָ איז רײַך געװען, און איז געשטאָרבן אַן אביון. Pinto était riche et est mort misérable.
	279.Er hot a ponem vi der brisker malekh-hamoes. ער האָט אַ פּנים, װי דער בריסקער מלאַך-המות. Il a un visage comme l'ange de la mort de Brisk.
	280.Der shverster pelts iz in vinter gring, - dos gringste hemd iz in zumer shver. דער שװערסטער פּעלץ איז אין װינטער גרינג, - דאָס גרינגסטע העמד איז אין זומער שװער. La fourrure la plus lourde est légère en hiver, - la chemise la plus légère est lourde en été.
	281.A protsentshik bet got mer farn bal-khoyv, vi far zikh aleyn. אַ פּראָצענטשיק בעט גאָט מער פֿאַרן בעל-חוב, װי פֿאַר זיך אַלײן. L'usurier prie Dieu pour son débiteur davantage que pour lui-même.
	282.Ven men fort, veyst men, ven men kumt tsurik, veyst men nit. װען מען פֿאָרט, װײסט מען, װען מען קומט צוריק, װײסט מען ניט. Quand on part, on le sait, quand on reviendra, on ne le sait pas.
	283.Az der mentsh falt, zogt afile di shpin oyf der vant, eydes gegn im. אַז דער מענטש פֿאַלט, זאָגט אפֿילו די שפּין אױף דער װאַנט, עדות געגן אים. Quand un homme tombe, même l'araignée sur le mur témoigne contre lui.
	284.Fun leydike feser, iz der liarem greser. פֿון לײדיקע פֿעסער, איז דער ליאַרעם גרעסער. Les tonneaux vides sont ceux qui font le plus de bruit.
	285.Aleyn zikh loybn past nit, nor es shat nit. אליין זיך לויבן פאסט ניט,נאר עס שאט ניט. S'auto-congratuler n'est pas élégant, mais ça ne fait pas de mal.
	286.Far onkukn tsolt men keyn gelt nit. פֿאַר אָנקוקן צאָלט מען קײן געלט ניט. Pour regarder, on ne paye rien.
	287.Fun vaytn zenen ale gute laytn. פֿון װײַטן זענען אַלע גוטע לײַטן. Vus de loin, tous les gens sont bien.
	288.A mentsh mit gute manirn shlogt zikh durkh ale tirn. א מענטש מיט גוטע מאנירן שלאגט זיך דורך אלע טירן. Qui poliment se comporte s'ouvre toutes les portes.
	289. Far khnife krigt men nit keyn patsh. פֿאַר חניפֿה קריגט מען ניט קײן פּאַטש. On ne reçoit jamais de gifles pour flagornerie.
	290.Es iz laykhter tsu makhn a barg klener eyder a mis ponem shener. עס איז לייכטער צו מאכן א בארג קלענער איידער א מיאוס פנים שענער. Il est plus facile de rapetisser une montagne que d'embellir un visage laid.
	291.Az an alter bokher shtarbt, hobn meydlekh a nekome. אַז אַן אַלטער בחוט שטאַרבט, האָבן מײדלעך אַ נקמה. Quand un vieux garçon meurt, les jeunes filles tiennent leur revanche.
	292.A shverer baytl makht a gring gemit. אַ שװערער בײַטל מאַכט אַ גרינג געמיט. Porte-monnaie chargé rend le coeur léger.
	293.Es iz aropgefaln vi a klots funem boydem. עס איז אַראָפּגעפֿאַלן װי אַ קלאָץ פֿונעם באָדעם. C'est tombé comme une poutre du grenier.
	294.An oks mit a ferd shpant men nisht in eyn vogn. אַן אָקס מיט אַ פֿערד שפּאַנט מען נישט אין אײן װאָגן. On n'attelle pas un boeuf et un cheval à la même charrette.
	295.Nit aroys un nit arayn, ken keyn ergers nit zayn. ניט אַרױס און ניט אַרײַן, קען קײן ערגערס ניט זײַן. Ni entrer, ni sortir, il n'y a rien de pire.
	296.Er ken eynem aroysganvenen dos vaysl fun di oygn. ער קען אײנעם אַרױסגנבענען דאָס װײַסל פֿון די אױגן. Il pourrait vous voler le blanc des yeux.
	297.Er loyft arum vi a farsamte moyz. ער לױפֿט אַרום װי אַ פֿאַרסמטע מױז. Il court dans tous les sens comme une souris empoisonnée.
	298.Arayn iz ale mol gringer vi aroys. אַרײַן איז אַלע מאָל גרינגער װי אַרױס. C'est toujours plus facile d'entrer (dans une affaire) que de sortir.
	299.An oreman tor keyn bal-tsdoke nit zayn. אַן אָרעמאַן טאָר קײן בעל-צדקה ניט זײַן. Un pauvre n'a pas le droit d'être philanthrope.
	300.Er trogt zikh dermit arum, vi Avrom ovinu mit der mile. ער טראָגט זיך דערמיט אַרום װי אברהם אבינו מיט דער מילה. Il se trimballe avec ça comme le patriarche Abraham avec son prépuce.
	301.Er loyft arum un zukht zayn rip. ער לױפֿט אַרום און זוכט זײַן ריפּ. Il court partout chercher sa côte (sa future).
	302.A oreman iz vi a lekherdiker zak. אַן אָרעמאַן איז װי אַ לעכערדיקער זאַק. Un pauvre, c'est comme un sac troué.
	303.Az men leygt nit arayn take, nemt men aroys a make. אַז מען לײגט ניט אַרײַן טאַקע, נעמט מען אַרױס אַ מכּה. Qui ne mise pas beaucoup, ramasse oualou.
	304.Vos ken vern fun di shof az der volf iz der rikhter? וואס קען ווערן פון די שאף אז דער וואלף איז דער ריכטער? Que peut-il advenir du mouton quand c'est le loup qui juge?
	305.Mit eyn hintn zits men nit oyf tsvey ferd. מיט איין הינטן זיצט מען ניט אויף צוויי פערד. On ne peut s'asseoir sur deux chevaux avec un seul derrière.
	306.306. Ven er iz tsvey mol azoy klug, volt er geven a goylem! ווען ער איז צוויי מאל אזוי קלוג וואלט ער געווען א גולם! S'il était deux fois plus intelligent, ce serait un crétin!
	307.Orem iz glaykh vi geshtorbn, ober raykh zayn iz nokh nisht gelebt. אָרעם איז גלײַך װי געשטאָרבן, אָבער רײַך זײַן איז נאָך נישט געלעבט. Etre pauvre, c'est comme être mort, mais être riche ce n'est pas encore être vivant.
	308.Keyner zet nisht zayn eygenem hoyker. קיינער זעט ניט זיין אייגענעם הויקער. Personne ne veut voir sa propre bosse.
	309.A beheyme hot a lange tsung un ken keyn brokhe nit zogn. אַ בהמה האָט אַ לאַנגע צונג און קען קײן ברכה ניט זאָגן. Une bête a une longue langue mais ne peut pas réciter les bénédictions.
	310.Keyn tants kumt nit farn esn. קײן טאַנץ קומט נישט פֿאַרן עסן. C'est après le repas qu'on danse.
	311.Oreme layt kokhn mit vaser. אָרעמע לײַט קאָכן מיט װאַסער. Les pauvres cuisinent à l'eau.
	312.Oser khazir iz keyn shvue, kush in tokhes iz keyn klole. "אָסור חזיר" איז קײן שבועה, "קוש אין תּחת" איז קײן קללה. "Absolument interdit" n'est pas un serment, "baise mon cul" n'est pas un juron.
	313.Er trogt zikh dermit arum vi der reboyne shel oylem mit der toyre. ער טראָגט זיך דערמיט אַרום, װי דער רבונו של עולם מיט דער תּורה. Il se promène avec, comme le bon dieu avec sa torah.
	314.An oreman vil oykh lebn. אַן אָרעמאַן װיל אױך לעבן. Un pauvre aussi veut vivre
	315.Az di bobe puts zikh oys, zet zi oykh yung oys. אַז די באָבע פּוצט זיך אױס, זעט זי אױך יונג אױס. Quand la grand-mère se pomponne, elle a l'air jeune aussi.
	316.Du bok, yo du bist heylik, ober vos shtinkstu azoy? דו באָק, יאָ דו ביסט הײליק, אָבער װאָס סהינקסטו אַזױ? C'est vrai le bouc, tu es sacré, mais pourquoi est-ce que tu pues comme ça?
	317.A yid un a hunt. Oder nit keyn yid, oder nit keyn hunt. אַ ייד און אַ הונט. אָדער ניט קײן ייד, אָדער ניט קײן הונט. Un Juif et un chien. Ou ce n'est pas un Juif, ou ce n'est pas un chien.
	318.Ver es vil borgn, der zol kumen morgn. װער עס װיל באָרגן, דער זאָל קומען מאָרגן. Pour acheter à crédit, revenir demain.
	319.Bistu a beheyme? kay-zhe shtroy! ביסטו אַ בהמה? קײַ-זשע שטרױ! Tu es bête? Alors mange du foin!
	320. Es hot zikh oysgelozt a boydem! עס האָט זיך אױסגעלאָזט אַ בױדעם! Cela a tourné en eau de boudin! (littéralement "en grenier")
	321.Az der baltekeye ken nit blozn, legt zikh der sotn in dem shoyfer arayn. אַז דער בעל-תּוקע קען ניט בלאָזן, לעגט זיך דער שׂטן אין דעם שפֿור אַרײַן. Quand le sonneur de shofar ne sait pas souffler, il dit que le diable s'est introduit
	322.Er hot shpilkes in tokhes. ער האָט שפּילקעס אין תּחת Il ne tient pas en place (lit: il a des épingles dans le derrière)
	323.Er shraybt kotsheres mit lopetes ער שרײַבט קאָטשערעס מיט לאָפּעטעס Son écriture est illisible. (lit: il écrit avec des tisonniers et des pelles)
	324.Yedn dakht zikh az bay yenem lakht zikh יעדן דאכט זיך אז ביי יענעם לאכט זיך L'herbe est toujours plus verte ailleurs (lit: chacun croit que tout sourit aux autres)
	325.Er shraybt vi der vorem totshet ער שרײַבט װי דער װאָרעם טאָטשעט. Il écrit comme un ver qui ronge.
	326.Dray yidishe taynugim: a freylekher besoylem, a vareme mikve un a likhtike levone. דרײַ יידישע תּענוגים: אַ פֿרײלעכער בית-עולם, אַ װאַרעמע מיקװה און אַ ליכטיקע לבנה. Trois bonheurs juifs: un cimetière joyeux, un bain rituel chaud et un clair de lune.
	327. In dray zakhn derkent men a mentshn: bekise, bekoyse, bekeyse. אין דרײַ זאַכן דערקענט מען אַ מענטשן: בכּוסו, בכּיסו, בכּעסו. On reconnait un homme à trois choses: le porte-monnaie, le verre, la colère.
	328.A gelekhter hert men vayter vi a geveyn. אַ געלעכטער הערט מען װײַטער װי אַ געװײן. Un rire s'entend de plus loin qu'un pleur.
	329.Dray zakh shatn keyn mol nit: shlof, bronfn un a bod. דרײַ זאַכן שאַטן קײן מאָל ניט: שלאָף, בראָנפֿן און אַ באָד. Trois choses ne peuvent pas faire de mal: dormir, boire et prendre un bain.
	330.Kalye makhn ken a kats oykh. קאַליע מאַכן קען אַ קאַץ אױך. Abîmer, un chat aussi sait le faire.
	331.A nayer bezem kert gut. אַ נײַער בעזעם קערט גוט. Un balai neuf balaye bien.
	332.Beser a yid on a bord eyder a bord on a yid. בעסער אַ ייד אָן אַ באָרד אײדער אַ באָרד אָן אַ ייד Mieux vaut un Juif sans barbe qu'une barbe sans Juif.
	333.A patsh farheylt zikh, a vort gedenkt zikh. אַ פּאַטש פֿאַרהײלט זיך, אַ װאָרט געדענקט זיך. Une gifle, on en guérit, un mot, on s'en souvient.
	334.Zay a mentsh, vestu zitsn in suke. זײַ אַ מענטש, װעסטו זיצן אין סוכּה. Soit quelqu'un de bien, et tu pourras rester dans la soucca.
	335.A lulev mit an esreg אַ לולב מיט אַן אתרוג Un couple mal assorti (lit: un lulav et un etrog)
	336.Gring tsu zogn, shver tsu trogn. גרינג צו זאָגן, שװער צו טראָגן. Facile à dire, difficile à tenir.
	337.A guter oysdruk makht a gutn eyndruk. אַ גוטער אױסדרוק מאַכט אַ גוטן אײַנדרוק. Une bonne expression fait bonne impression.
	338.Er dreyt zikh arum vi a forts in rosl. ער דרײט זיך אַרום װי אַ פֿאָרץ אין ראָסל. Il tourne en rond comme un pet dans le potage
	339.A puster fas hilkht hekher. אַ פּוסטער פֿאַס הילכט העכער. Un tonneau vide résonne plus fort.
	340.Leyg nit op oyf morgn vos du kenst haynt bazorgn. לײג ניט אָפּ אױף מאָרגן װאָס דו קענסט הײַנט באַזאָרגן. Ne remets pas à demain ce que tu peux faire aujourd'hui.
	341.An iberik vort hot nit keyn ort. אַן איבעריק װאָרט האָט ניט קײן אָרט. Un mot en excès n'a où se loger.
	342.Oder gor, oder gornit. אָדער גאָר, אָדער גאָרניט. Tout ou rien.
	343.Beser hern kloles eyder hern nebekh. בעסער הערן קללות אײדער הערן נעבעך. Mieux vaut se faire injurier qu'être pris en pitié.
	344.A ligner gleybt keynem nit. אַ ליגנער גלײבט קעינעם ניט. Un menteur ne croit personne.
	345.Nokhn toyt vert men khoshev נאָכן טױט װערט מען חשוב. Après la mort, tout le monde devient respectable.
	346.Ver es geyt pavolye, der falt nit. װער עס גײט פּאַװאָליע, דער פֿאַלט ניט. Qui avance doucement, ne tombe point.
	347.Beser a krumer fus eyder a krumer kop. בעסער אַ קרומער פֿוס אײדער אַ קרומער קאָפּ. Mieux vaut avoir la jambe tordue que la tête tordue.
	348.Men iz vos men iz, nit vos men iz geven. מען איז װאָס מען איז, ניט װאָס מען איז געװען. On est ce qu'on est, pas ce qu'on a été.
	349.Az di tir iz ofn darf men nisht krikhn durkhn fenster. אַז די טיר איז אָפֿן דאַרף מען נישט קריכן דורכן פֿענצטער. Quand la porte est ouverte, on n'a pas besoin de grimper par la fenêtre.
	350.Az men ken nit iz erger vi men hot nit. אַז מען קען ניט איז ערגער װי מען האָט ניט. Ne pas pouvoir est pire que ne pas avoir.
	352.Oyf a vund tor men keyn zalts nit shitn. אױף אַ װונד טאָר מען קײן זאַלץ ניט שיטן. On ne verse pas du sel sur une blessure.
	353.Az di velt lakht iz do fun vemen un fun vos. אַס די װעלט לאַכט איז דאָ פֿון װעמען און פֿון װאָס. Si le monde entier rit, c'est qu'il y a de qui et de quoi.
	354.Der glaykher veg iz der kirtster veg. דער גלײַכער װעג איז דער קירצטער װעג. Le droit chemin est le plus court chemin.
	355.Honik oyf der tsung, gal oyf der lung. האָניק אױף דער צונג, גאַל אױף דער לונג. Bouche de miel, coeur de fiel. (lit: miel sur la langue, fiel sur le poumon)
	356.Dos harts iz a shlos, men darf dem rikhtikn shlisl. דאָס האַרץ איז אַ שלאָס, מען דאַרף דעם ריכטיקן שליסל. Le coeur est une serrure, il faut trouver la bonne clé.
	357.Der vaytster veg iz tsu der keshene. דער װײַטסטער װעג איז צו דער קעשענע. Le chemin le plus long est celui qui va jusqu'à la poche.
	358.Tsuzogn un lib hobn kost keyn gelt nit. צוזאָגן און ליב האָבן קאָסט קײן געלט ניט. Promettre et aimer ne coute rien.
	359.Yeder vorem hot zayn lokh. יעדער װאָרעם האָט זײַן לאָך. Chaque ver a son trou.
	360.Yedn bok hot lib zayn glekl. יעדן באָק האָט ליב זײַן גלעקל. Chaque bouc aime sa clochette.
	361.A shlekhter sholem iz beser vi a guter krig. אַ שלעכטער שלום איז בעסער װי אַ גוטער קריג. Une mauvaise paix vaut mieux qu'une bonne guerre.
	362.Az di pave kukt oyf ire federn kvelt zi, az zi kukt oyf ire fis veynt zi. אַז די פּאַװע קוקט אױף אירע פֿעדערן קװעלט זי, אַז זי קוקט אױף ירע פֿיס װײנט זי. Quand le paon regarde ses plumes, il s'enchante. Quand il regarde ses pieds, il se lamente.
	363.Beser eyn ku in shtal eyder tsen in feld. בעסער אײן קו אין שטאַל אײדער צען אין פֿעלד. Mieux vaut une vache à l'étable que dix dans les prés.
	364.Aleyn iz afile in gan-eydn oykh nisht gut tsu zayn. אַלײן איז אַפֿילו אין גן-עדן אױך נישט גוט צו זײַן. Même au Paradis, il n'est pas bon d'être seul.
	365.A hunt lozt men biln un men geyt avek. אַ הונט לאָזט מען בילן און מען גײט אַװעק. Un chien, on le laisse aboyer et on passe son chemin.
	366.Ver es hot a shem far a frien oyfshteyer meg biz zeyger tsvelf in bet lign. װער עס האָט אַ שם פֿאַר אַ פֿריען אױפֿשטײער מעג ביז זײגער צװעלף אין בעט ליגן. Qui a la réputation d'être un lève-tôt peut rester au lit jusqu'à midi.
	367.Dos lebn iz nit mer vi a kholem, ober vek mikh nit oyf! דאָס לעבן איז ניט מער װי אַ חלום, אָבער װעק מיך ניט אױף! La vie n'est rien qu'un songe mais ne me réveille pas!
	368.Alte libe javert nit. אַלטע ליבע זשאַװערט ניט. Vieil amour ne rouille point
	369.Opfrirn frirn men op a hintn, nit a kop. אָפּפֿרירן פֿרירט מען אָפּ אַ הינטן, ניט אַ קאָפּ. On peut se geler les fesses, on ne se gèle pas le cerveau.
	370.Shlof, vestu di tsores fargesn! שלאָף, װעסט די צרות פֿאַרגעסן! Dors, tu oublieras tes ennuis!
	371.Seykhl un kharote kumen tomid tsu shpet. שׂכל און חרטה קומען תּמיד צו שפּעט. Sagesse et remords viennent toujours trop tard.
	372.Fun zogn vert men nit trogn. פֿון זאָגן װערט מען ניט טראָגן. On ne tombe pas enceinte avec des paroles.
	373.Az di alte moyd geyt tantsn, geyen di klezmorim pishn. אַז די אַלטע מױד גײט טאַנצן, גײען די כּלי-זמרים פּישן. Quand la vieille fille va danser, les musiciens vont pisser.
	374.Keyner iz nit azoy toyb vi der vos vil nit hern. קײנער איז ניט אַזױ טױב װי דער װאָס װיל ניט הערן. Il n'est pire sourd que celui qui ne veut pas entendre.
	375.Mit an oysgeshtsherbetn meser shnayt zikh nit beser. מיט אַן אױסגעשטשערבעטן מעסער שנײַט זוך ניט בעסער. Avec un couteau ébréché, on ne coupe pas mieux.
	376.Barekhnt iz halb batsolt, not tsvey mol barekhnt iz nokh alts nit batsolt. באַרעכנט איז האַלב באַצאָלט, נאָר צװײ מאָל באַרעכנט איז נאָך אַלץ ניט באַצאָלט. Faire les comptes, c'est à moitié payer, mais compter deux fois n'est toujours pas payer.
	377. - Az men est oyf dem beigel, vu blaybt di lokh? - In keshene. - אַז מען עסט אױף דעם בײגל, װו בלײַבט די לאָך? - אין קעשענע. - Quand on a fini de manger le beigel, où est passé le trou? - Dans la poche.
	378.Mit veynen batsolt men nit keyn khoyves. מיט װײנען באַצאָלט מען ניט קײן חובות Pleurer ne rembourse pas les dettes.
	379.Di zun sheynt far itlekhn umzist. די זון שײנט פֿאַר איטלעכן אומזיסט. Le soleil brille gratuitement pour tout le monde.
	380.Men derkent dem foygl nokh di federn. מען דערקענט דעם פֿױגל נאָך די פֿעדערן. On reconnait l'oiseau à son plumage.
	381.Der emes shtarbt nit, ober er lebt vi an oreman. דער אמת שטאַרבט ניט, אָבער ער לעבט װי אַן אָרעמאַן. La vérité ne meurt pas, mais elle mène une vie de pauvre.
	382.Yenems dayges nemen nit avek dem shlof. יענעמס דאגות נעמען ניט אַװעק דעם שלאָף. Les soucis des autres ne privent pas de sommeil.
	383.Az itlekher kert far zayn tir iz di gantse gas reyn. אַז איטלעכער קערט פֿאַר זײַן טיר איז די גאַנצע גאַס רײן. Quand chacun balaye devant sa porte, toute la rue est propre.
	384.Men nart nit keynem nor zikh aleyn. מען נאַרט ניט קײנעם נאָר זיך אַלײן. On ne trompe personne d'autre que soi-même.
	385.Az men leygt arayn a finger in moyl, bayst men im op. אַז מען לײגט אַרײַן אַ פֿינגער אין מױל בײַסט מען אים אָפּ. Quand on met un doigt dans la bouche, on le mord.
	386.Hit zikh far fayer un gleyb nit dem vaser. היט זיך פֿאַר פֿײַער און גלײב ניט דעם װאַסער. Méfie-toi du feu et ne fais pas confiance à l'eau.
	387.Me ken makhn dem kholem greser vi di nakht. מע קען מאַכן דעם חלום גרעסער װי די נאַכט. On peut rendre le rêve plus grand que la nuit.
	388.A yid, az er tsebrekht eyn fus un eyn hant, zogt er: a glik, vos ikh hob dem andern oykh nit tsebrokhn! אַ ייד, אַז ער צעברעכט אײן פֿוס און אײן האַנט, זאָגט ער: אַ גליק װאָס איך האָב דעם אַנדערן אױך ניט צעבראָכן! Un Juif, quand il se casse une jambe et un bras, dit: quel bonheur que je n'ai pas cassé l'autre aussi!
	389.Zog nit alts vos du veyst, gleyb nit alts vos du herst. זאָג ניט אַלץ װאָס דו װײסט, גלײב ניט אַלץ װאָס דו הערסט. Ne dis pas tout ce que tu sais, ne crois pas tout ce que tu entends.
	390.Zay nit mayn korev, un ikh vel nit zayn dayn orev. זײַ ניט מײַן קרוב, און איך װעל ניט זײַן דײַן ערב. Ne sois pas mon parent, et je ne serai pas ton garant.
	391.Kalte hent, vareme libe. קאַלטע הענט, װאַרעמע ליבע. Mains froides, amour chaud.
	392.A sheyne moyd - a sheyne bobe. אַ שײנע מױד - אַשײנע באָבע. Belle, jeune fille - belle, grand-mère.
	393.Nit mit sheltn un nit mit lakhn ken men di velt ibermakhn. ניט מיט שעלטן און ניט מיט לאַכן קען מען די װעלט איבערמאַכן. Ce n'est pas par des injures et des moqueries qu'on peut refaire le monde.
	394.Gis nit aroys dos umreyne vaser kol-zman du host nit dos reyne. גיס ניט אַרױס דאָס אום רײנע װאַסער כּל-זמן דו האָסט ניט דאָס רײנע. Ne jette pas l'eau sale tant que tu n'en as pas de la propre.
	395.Di lokh makht a ganef (un a ganef makht di lokh). די לאָך מאַכט אַ גנב (און אַ גנב מאַכט די לאָך). C'est le trou qui fait le voleur (et le voleur qui faut le trou).
	396.Men zol nit betn az di tsores zoln zikh oyslozn, vorem az di tsores lozn zikh oys, lozt zikh dos lebn oykh oys. מען זאָל ניט בעטן אַז די צרות זאָלן זיך אױסלאָזן, װאָרעם אַז די צרות לאָזן זיך אױס, לאָזט זיך דאָס לעבן אױך אױס. Il ne faut pas prier pour que les ennuis se terminent, car lorsque les ennuis sont finis, c'est que la vie est finie aussi.
	397. Koyfst shikh far zikh? To mest zey nit oyf fremde fis! קױפֿסט שיך פֿאַר זיך? טאָ מעסט זײ ניט אױף פֿרעמדע פֿיס! Tu t'achètes des chaussures pour toi? Alors ne les choisis pas selon les pieds d'autrui!
	398.Di ershte floymen zeynen veremdik. די ערשטע פֿלױמען זײנען װערעמדיק. Les premières prunes sont véreuses.
	399.A guter shokhn iz beser vi a shlekhter koref. אַ גוטער שכן איז בעסער װי אַ שלעכטער קרוב. Bon voisin vaut mieux que mauvais parent.
	400.A voyajor tor nisht nemen keyn sheyn vayb. אַ װױאַזשאָר טאָר נישט נעמען קײן שײן װײַב. Un commis-voyageur ne doit pas se prendre une jolie femme.
	401.Di velt dreyt zikh un mir dreyen zikh mit. די װעלט דרײט זיך און מיר דרײען זיך מיט. La terre tourne et nous tournons avec.
	402.Nor eyn mol iz di zun shteyn geblibn. נאָר אײן מאָל איז די זון שטײן געבליבן. Le soleil ne s'est arrêté qu'une seule fois.
	403.Yeder zakh iz shtark biz es tserayst zikh. יעדער זאַך איז שטאַרק ביז עס צערײַסט זיך. Toute chose est solide jusqu'à ce qu'elle se déchire.
	404. Az es brent baym shokhn bistu oykh in sacone. אַז עס ברענט בײַם שכן ביסטו אױך אין סכּנה. Quand il y a le feu chez le voisin, toi aussi tu es en danger.
	405.Nito azoy orem vi a hunt un azoy raykh vi a khazir. ניטאָ אַזױ אָרעם װי אַ הונט און אַזױ רײַך װי אַ חזיר. Il n'y a pas plus pauvre qu'un chien, ni plus riche qu'un cochon.
	406.Ver es hot nit keyn gelt in keshene, der zol keyn mekekh nit fregn. װער עס האָט ניט קײן געלט אין קעשענע דער זאָל קײן מקח ניט פֿרעגן. Qui n'a pas d'argent dans la poche ne doit pas demander le prix.
	407.Fremd broyt kratst in haldz. פֿערמד ברױט קראַצט אין האַלדז. Le pain d'autrui est dur à avaler.
	408.Az men volt eynem lozn nemen fun der velt, vos zayn harts glust, volt er farn tsveytn gornisht gelozn. אַז מען װאָלט אײנעם לאָזן נעמען פֿון דער װעלט, װאָס זײַן האַרץ גלוסט, װאָלט ער פֿאַרן צװײטן גאָרנישט געלאָזן. Si on laissait l'un s'approprier tout ce qui lui fait envie au monde, il ne laisserait rien pour autrui.
	409.Az men tut on sheyn a bezem, zet er oykh oys vi a mentsh. אַז מען טוט אָן שײן אַ בעזעם, זעט אױך אױס װי אַ מענטש. Quand on habille bien un balai, lui aussi semble quelqu'un de bien.
	410.Bin ikh a hon, muz ikh kreyen. בין איך אַ האָן, מוז איך קרײען. Puisque je suis un coq, il me faut chanter cocorico.
	411.Tsum glik badarf men keyn khokhme nit. צום גליק באַדאַרף מען קײן חכמה ניט. Pour être heureux on n'a pas besoin d'être intelligent.
	412. Eyder men khapt dos glik, treft men gikher dos umglik. אײדער מען כאַפּט דאָס גליק, כאַפּט מען גיכער דאָס אומגליק. Avant d'arriver à saisir sa chance, on a plus vite fait de jouer de malchance.
	413.Ven es falt, falt es mit dem puter arop. װען עס פֿאַלט, פֿאַלט עס מיט דעם פּוטער אַראָפּ. Quand ça tombe, ça tombe du côté du beurre.
	414.Dos harts iz a zeyger, ober mit tsebrokhene vayzers. דאָס האַרץ איז אַ זײגער, אָבער מיט צעבראָכענע װײַזערס. Le coeur est une montre, mais aux aiguilles cassées.
	415.Shtil vaser grobt tif. שטיל װאַסער גראָבט טיף. L'eau calme creuse profond.
	416.Di velt shteyt oyf dray zakhn: gelt, gelt un gelt. די װעלט שטײט אױף דרײַ זאַכן: געלט, געלט און געלט. Le monde repose sur trois choses: l'argent, l'argent et l'argent.
	417.Arayn iz ale mol gringer vi aroys. אַרײַן איז אַלע מאָל גרינגער װי אַרױס Il est toujours plus facile d'entrer que de sortir.
	418.Far an onmut kumt nit keyn patsh. פֿאַר אַן אָנמוט קומט ניט קײן פּאַטש. Une avance ne mérite pas une gifle.
	419.fun tsuzogn biz gebn iz a groyser mehalekh. פֿון צוזאָגן ביז געבן איז אַ גרױסער מהלך. De promettre à donner la distance est grande.
	420. In der shisl fun velkher men est, tor men nisht shpayen. אין דער שיסל פֿון װעלכער מען עסט, טאָר מען נישט שפּײַען. Il ne faut pas cracher dans l'écuelle où l'on mange.
	421.Az men zogt oyf lateyn, iz do a tsore dereyn. אַז מען זאָגט אױף לאַטײן, איז דאָ אַ צרה דערײן. Quand c'est dit en latin, un malheur n'est pas loin.
	422.Alle shusters geyen borves. אַלע שוסטערס גײען באָרװעס. Tous les cordonniers vont pieds nus.
	423.Nayn rabonim kenen keyn minyen nit makhn, ober tsen shusters, yo נײַן רבנים קענען קײן מינן ניט מאַכן, אָבער צען שוסטערס יאָ. Neuf rabbins ne peuvent constituer un mynian, mais dix cordonniers, si.
	424.Yeder loyt ayn geshmak. יעדער לױט זײַן געשמאַק. A chacun ses goûts.
	425.A mol iz di refue erger far der make. אַ מאָל איז די רעפֿואַה ערגער פֿאַר דער מכּה. Le remède est parfois pire que le mal.
	426.Krats du mikh, vel ikh dikh kratsn. קראַץ דו מיך, װעל איך דיך קראַצן. Gratte-moi, je te gratterai aussi.
	427.Gring tsu zogn un shver tsu trogn גרינג צו זאָגן און שװער צו טראָגן Facile à approuver et difficile à supporter.
	428.Khotsh a krume, fort a mume. כאָטש אַ קרומע, פֿאָרט אַ מומע. Boiteuse certes, mais tante quand même.
	429.Az du vilst dikh shoyn hengen, heng dikh oyf a groysn boym. אַז דו װילסט דיך שױן הענגען, הענג דיך אױף אַ גרױסן בױם Si tu tiens à te pendre, pends-toi à un arbre assez grand.
	430.A kats zol hobn fligl, volt zi ale feygelekh in der luft oysgevorgn. אַ קאַץ זאָל האָבן פֿליגל, װאָלט זי אַלע פֿײגעלעך אין דער לופֿט אױסגעװאָרגן. Si le chat avait des ailes, il étranglerait tous les oiseaux en vol.
	431.Keyner iz nit azoy toyb vi der vos vil nit hern. קײנער איז ניט אַזױ טױב װי דער װאָס װיל ניט הערן. Il n'y a pas pire sourd que celui qui ne veut pas entendre.
	432.Vu men darf hobn zalts, toyg nit keyn tsuker. װו מען דאַרף האָבן זאַלץ, טױג ניט קײן צוקער. Là où il faut du sel, le sucre ne fait pas l'affaire.
	433.Ver es zogt A, muz oykh zogn Be. װער עס זאָגט אַ, מוז אױך זאָגן בע. Qui dit A, doit dire aussi B.
	434.Yeder onfang iz shver יעדער אָנפֿאַנג איז שװער Tout début est difficile.
	435.Koyfstu a dire, freg zikh nokh ver zeynen dayne shkheynim. קױפֿסטו אַ דירה, פֿרעג זיך נאָך װער זײנען דײַנע שכנים. Tu vas acheter un appartement, renseigne-toi sur qui seront tes voisins.
	436.Trayb nit dos ferd mit geshray nor mit hober un hey. טרײַב ניט דאָס פֿערד מיט געשרײַ נאָר מיט האָבער און הײ. Ne pousse pas ton cheval avec des cris mais avec de l'avoine et du foin.
	437.Dem letstn baysn di hint. דעם לצטן בײַסן די הינט. Le dernier se fait mordre par les chiens.
	438.Yidishe pernoses un yidishe ashires iz an erev-peysekhdike shney untern shlitn. יידישע פּרנסות און יידישע עשירות איז אַן ערב-פּסחדיקער שנײ אונטערן שליטן Gagne-pains juifs et fortunes juives sont comme une neige de veille de Pesakh sous le traineau.
	439.A yid ken ale melokhes: Peysekh iz er a beker, Shvues a gertner, Tishe-bov a zelner, Sukes a boymayster, Khaneke a blaygiser, Rosheshoneh a shoyferblozer. אַ ייד קען אַלע מלאָכות: פּסח איז ער אַ בעקער, שבועות אַ גערטנער, תּשעה באַב אַ זעלנער, סוכּות אַ בױמײַסטער, חנוכּה אַ בלײַגיסער, ראָש-השנה אַ שופֿר-בלאָזער. Un Juif connait tous les métiers: à Pesakh il est boulanger, à Shavouoth jardinier, à Tishe b'Av soldat, à Souccoth maçon, à Hanouccah fondeur, à Rosh haShanah joueur de shofar.
	440.Mit eyn bloz falt er avek. מיט אײן בלאָז פֿאַלט ער אַװעק. Un souffle le renverse.
	441.Er shteyt vi er volt aropgeshlungen a bezem. ער שטײט װי ער װאָלט אַראָפּגעשלונגען אַ בעזעם. On dirait qu'il a avalé un balai.
	442. Ikh bin nokh nit aza gevir, ikh zol geyn tsu fus. איך בין נאָך ניט אַזאַ גביר איך זאָל גײן צו פֿוס. Je ne suis pas encore assez riche pour aller à pied.
	443.Az der hon krayet, krayet er umetum. אַז דער האָן קרײַעט, קרײַעט ער אומעטום. Si le coq sait chanter, il peut chanter partout.
	444.Dos beste fun di eser-makes zeynen di kneydlekh mit yoykh. דאָס בעסטע פֿון די עשׂר-מכּות זײנען די קנײדלעך מיט יױך. Le meilleur dans les dix plaies, c'est le bouillon aux kneydlekh.
	445.Ver est nit keyn khreyn bakumt nit keyn eyer. װער עסט ניט קײן כרײן באַקומט ניט קעין אײער. Qui ne mange pas de raifort n'aura pas d'oeufs.
	446.Erev peysekh kokht men in bod oykh lokshn. ערב פּסח קאָכט מען אין באָד אױך לאָקשן. La veille de Pesakh, même au bain on cuisine des pâtes.
	447.Az men hot oyf Pirem yesorim, hot men oyf Peysekh khoyshekh. אַז מען האָט אױף פּורים יסורים, האָט מען אױף פּסח חױשך Quand on a des soucis à Pourim, on a les ténèbres à Pesakh.
	448. Yeder nar ken makhn a matse bekeray. יעדער נאַר קען מאַכן אַ מצה-בעקערײַ. N'importe quel imbécile peut ouvrir une boulangerie de matsot.
	449. Az s'iz nishto keyn fleysh, grizhet men beyner. אַז ס'איז נישטאָ קײן פֿלײש, גריזשעט מען בײנער. Quand il n'y a pas de viande, on ronge des os.
	450. Kol zman di ku lozt zikh melkn, firt men zi nit tsum shoykhet. כּל-זמן די קו לאָזט זיך מעלקן, פֿירט מען זי ניט צום שוחט. Tant que la vache se laisse traire, on ne la conduit pas à l'abattoir.
	451. Oyf a shlang tor men keyn rakhmones nit hobn. אױף אַ שלאַנג טאָר מען קײן רחמנות ניט האָבן. D'un serpent, il ne faut point avoir pitié.
	452. Nit fun blozn zikh vert der indik fet. ניט פֿון בלאָזן זיך װערט דער אינדיק פֿעט. Ce n'est pas en se gonflant que le dindon engraisse.
	453. Az itlekher kert far zayn tir iz di gantse gas reyn. אַז איטלעכער קערט פֿאַר זײַן טיר איז די גאַנצע גאַס רײן. Quand chacun balaye devant sa porte, toute la rue est propre.
	454. Arbet makht dos lebn zis. אַרבעט מאַכט דאָס לעבן זיס. Le travail rend la vie agréable.
	455. Far an akshn iz keyn refue nito. פֿאַר אַן עקשן איז קײן רפֿואַה ניטאָ. Contre un entêté, il n'est pas de remède.
	456. Di tsayt makht groy di paye un bayt di daye. די צײַט מאַכט גרױ די פּאה און בײַט די דעה. Le temps fait grisonner les tempes et changer d'avis.
	457. Yeder morgn brengt zayne zorgn. יעדער מאָרגן ברענגט זײַנע זאָרגן. Chaque matin apporte son lot de soucis.
	458. In a krumer shpigl iz di noz in a zayt. אין אַ קרומער שפּיגל איז די נאָז אין אַ זײַט. Dans un miroir déformé, on a le nez de côté.
	459. Vu men geyt fil vakst nit keyn groz. װו מען גײט פֿיל, װאַקסט ניט קײן גראָז. Là où l'on marche beaucoup, l'herbe ne pousse pas.
	460. A bal-melokhe arbet far dem esn un est far der arbet. אַ בעל-מלאכה אַרבעט פֿאַר דעם עסן און עסט פֿאַר דער אַרבעט. Un ouvrier travaille pour manger et mange pour travailler.
	461. Az me geyt glaykh, falt men nisht. אַז מע גײט גלײַך, פֿאַלט מען נישט. Quand on marche droit, on ne tombe pas.
	462. Der zater gloybt nit dem hungerikn. דער זאַטער גלױבט ניט דעם הונגעריקן. Celui qui est rassasié ne croit pas celui qui a faim.
	463. Ver es grobt a grob oyf dem tsveytn, der falt aleyn arayn. װער עס גראָבט אַ גראָב אױף דעם צװײטן, דער פֿאַלט אַלײן אַרײַן. Qui creuse la tombe d'autrui y chutera lui-même.
	464. Vu a sod, dort iz a ganeyve. װו אַ סוד, דאָרט איז אַ גנבה. Là où il y a secret, il y a vol.
	465. Mit shrayen firt men nit oys. מיט שרײַען פֿירט מען ניט אױס. Avec des cris, on n'arrive à rien.
	466. Men tor dos shtrikl nit ibertsien מען טאָר דאָס שטריקל ניט איבערציען. Il ne faut pas trop tirer sur la corde.
	467. Me muz zikh amol makhn tsum nar. מע מוז זיך אַמאָל מאַכן צום נאַר. Il faut parfois faire l'imbécile.
	468. Nit dos hitl iz fardreyt, nor der kop. ניט דאָס היטל איז פֿאַרדרײט, נאָר דער קאָפּ. Ce n'est pas la casquette qui est de travers, c'est la tête.
	469. Far a tsap hot men moyre fun fornt, far a ferd fun hintn, un far a nar fun ale zaytn. פֿאַר אַ צאַפּ האָט מען מורא פֿון פֿאָרענט, פֿאַר אַ פֿערד פֿון הינטן, און פֿאַר אַ נאַר פֿון אַלע זײַטן. On craint le bouc par devant, le cheval par derrière, et l'imbécile de tous les côtés.
	470.Perl oyf dem haldz un shteyner oyf dem harts. פּערל אױף דעם האַדז און שטײנער אױף דעם האַרץ. Perles au cou et pierres au coeur.
	471.Keyn gebrotene toybn flien nit in moyl arayn. קײן געבראָטענע טױבן פֿליען ניט אין מױל אַרײַן. Les cailles ne tombent pas toutes rôties dans la bouche
	472. Eyn mame ken tsen kinder tsufridn shteln, ober tsen kinder nit eyn mame. אײן מאַמע קען צען קינדער צופֿרידן שטעלן, אָבער צען קינדער ניט אײן מאַמע. Une maman peut contenter dix enfants, mais dix enfants ne peuvent contenter une maman.
	473.Az men nemt arop di smetene, blaybt di zoyer-milkh. אַז מען נעמט אַראָפּ די סמעטענע, בלײַבט די זױערמילך. Quand on enlève la crème, il reste le lait caillé.
	474.Dos beste milkhiks iz a shtikl fleysh. דאָס בעסטע מילכיקס איז אַ שטיקל פֿלײש. Le meilleur laitage, c'est un morceau de viande.
	475.Az men shmirt on di reder, skripen zey nisht. אַז מען שמירט אָן די רעדער, סקריפּען זײ נישט. Quand on graisse les roues, elles ne grincent pas.
	476.Az men shlogt, shlogt men zikh aleyn. אַז מען שלאָגט, שלאָגט מען זיך אַלײן. Quand on bat, on se bat soi-même.
	477.Tsvishn ale shusters iz der bester shnayder Yosl der stolyer. צװישן אַלע שוסטערס איז דער בעסטער שנײַדער יאָסל דער סטאָליער. Parmi tous les cordonniers, le meilleur tailleur c'est Yosl le menuisier.
	478.Fremde dayges nemen nisht avek dem shlof. פֿרעמדע דאַגות נעמען נישט אַװעק דעם שלאָפֿ. Les soucis des autres n'ôtent pas le sommeil.
	479.Fun glik tsum umglik iz a shpan. Fun umglik tsum glik iz a shtik veg. פֿון גליק צום אומגליק איז אַ שפּאַן. פֿון אומגליק צום גליק איז אַ שטיק װעג. Du bonheur au malheur, il n'y a qu'un pas. Du malheur au bonheur, il y a un bout de chemin.
	480.Zint dos shtarbn iz oyfgekumen, iz men mit dem lebn nit zikher. זינט דאָס שטאַרבן איז אױפֿגעקמען, איז מען מיט דאָס לעבן ניט זיכער. Depuis que la mort est apparue, la vie est devenue risquée.
	481.Ven eltern zenen naronim, vern kinder gazlonim. װען עלטערן זענען נאַראָנים, װערן די קינדער גזלנים. A parents andouilles, enfants fripouilles.
	482.Vey dem vos er iz gerekht! װײ דעם װאָס ער איז גערעכט! Malheur à celui qui a raison!
	483.Vos toyg di khokhme ven di narishkeyt gilt? װאָס טױג די חכמה װען די נאַרישקײט גילט? A quoi bon la sagesse quand règne la sottise?
	484.Vu men darf hobn tsuker, toyg nit keyn zalts. װו מען דאַרף האָבן צוקער, טױג ניט קײן זאַלץ. Là où il faut du sucre, le sel ne convient pas.
	485.Dos laykhste iz tsu gebn yenem an eytse. Dos shverste: zikh aleyn. דאָס לײַכסטע איז צו געבן יענעם אַן עצה. דאָס שװערסטע: זיך אַלײן. Le plus facile est de conseiller les autres. Le plus difficile: de se conseiller soi-même.
	486.Hit dikh far fayer un gleyb nit dem vaser. היט דיך פֿאַר פֿײַער און גלײב ניט דעם װאַסער. Méfie-toi du feu et ne fais pas confiance à l'eau.
	487.Naronim un kropeve vaksn on regn. נאַראָנים און קראָפּעװע װאַקסן אָן רעגן. Imbéciles et orties poussent même sans pluie.
	488.Vu es falt a shteyn, treft er mikh aleyn. װו עס פֿאַלט אַ שטײן, טרעפֿט ער מיך אַלײן. Où qu'une pierre choie, c'est à moi qu'elle échoit.
	489.Beser zikh tsubeygn tsu dem kop eyder tsu di fis. בעסער זיך צובײגן צו דעם קאָפּ אײדער צו די פֿיס. Il vaut mieux s'incliner devant la tête que devant les pieds.
	490.Beser a guter soyne eyder a shlekhter fraynd. בעסער אַ גוטער שׂונא אײדער אַ שלעכטער פֿרײַנד. Mieux vaut un bon ennemi qu'un mauvais ami.
	491.A toytn baveynt men zibn tog , a nar dos gantse lebn. אַ טױטן באַװײנט מען זיבן טאָג, אַ נאַר דאָס גאַנצע לעבן. On pleure un mort sept jours, un imbécile toute la vie.
	492.Ver es antloyft fun koved, dem yogt der koved nokh. װער עס אַנטלױפֿט פֿון כּבוד, דעם לױפֿט דער כּבוד נאָך. Celui qui fuit les honneurs, les honneurs le poursuivent.
	493.es iz gringer oyftsuheybn a shiker fun der erd eyder a gesheft. עס איז גרינגער אױפֿצוהײבן אַ שכּור פֿון דער ערד אײדער אַ געשעפֿט. Il est plus facile de relever un ivrogne qu'une affaire.
	494.Fun dem ber in dem vald zol men dos fel nit farkoyfn. פֿון דעם בער אין דעם װאַלד זאָל מען דאָס פֿעל ניט פֿאַרקױפֿן. Il ne faut pas vendre la peau de l'ours.
	495.Ven eyn blinder firt dem andern, faln beyde in grub arayn. װען אײן בלינדער פֿירט דעם אַנדערן, פֿאַלן בײדע אין גרוב אַרײַן. Quand un aveugle guide l'autre, tous deux tombent dans le trou.
	496.Vos du zest nit mit dayne oygn, farzikher nit mit dem moyl. װאָס דו זעסט ניט מיט דײַנע אױגן, פֿאַרזיכער ניט מיט דעם מױל. Ce que tu ne vois pas de tes yeux, ne l'affirme pas de la bouche.
	497.Es nishto keyn ergers vi tseynveytik. עס נישטאָ קײן ערגערס װי צײנבײטיק. Il n'y a rien de pire qu'une rage de dent.
	498.Far got hot men moyre, far mentshn muz men zikh hitn. פֿאַר גאָט האָט מען מורא, פֿאַר מענטשן מוז מען זיך היטן. On craint Dieu mais il faut se méfier des hommes.
	499.Yo, dos kleyd iz sheyn. - Vi zet ober di spodnitse oys? יאָ, דאָס קלײד איז שײן. - װי זעט אָבער די ספּאָדניצע אױס? Oui, la robe est jolie. - Mais comment est le jupon?
	500.Beser tsu esn hinershe ioykh mit hiltserne lefl eyder krupnik mit zilberne lefl. בעסער צו עסן הינערשע יויך מיט הילצערנע לעפֿל אײדער קרופּניק מיט זילבערנע לעפֿל. Il vaut mieux manger un bouillon de poule avec une cuillère en bois qu'une soupe d'orge avec une cuillère en argent.